Partimizin Tüzüğü

BİRİNCİ BÖLÜM

KURULUŞ VE AMAÇ

KURULUŞ

MADDE 1: Partinin adı, genel merkezi ve amblemi;

Milliyetçi Sol Parti; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Siyasi Partiler Kanunu, Seçim Kanunu ve ilgili diğer mevzuata göre faaliyet göstermek üzere kurulmuş bir siyasi partidir. Milliyetçi Sol Parti’nin Genel Merkezi Ankara’dadır. Kısaltılmış adı “Milli Sol”, amblemi ise “Beyaz zemin üzerinde kırmızı renkte sonsuzluk işareti ve sol üst kısımda da kırmızı renkte yıldız” yer alır.

AMAÇ

MADDE 2: Partinin temel amaçları şunlardır;

1. Milliyetçi Sol Parti’nin temel amacı; Türkiye’ye özgü sol politikalar uygulamak, ulusun milli ve manevi değerlerine sonuna kadar saygı duyarak emek ve özgürlük mücadelesinde Türk milletinin çıkarlarını her koşulda savunmaktır. Partimiz Türk ve İslam değerlerini, “Anadolu Solu” diye tanımladığımız bu topraklara ait kültürünü, eşitlik ve özgürlük mücadelesinin vazgeçilmez asli unsuru olarak görür.
2. Milliyetçi Sol Parti, Türk Milleti’nin milli ve dini değerlerine sahip çıkarak; halkımızın maddi ve manevi gelişmesi önündeki engelleri kaldırmak, dengeli ve adaletli bölüşüm sistemine dayanan bir gelir dağılımı oluşturmak için mücadele ederek; “zenginlikte sosyal adalet” adına mücadele eder. İnsanın insanca yaşama şekli olan, sosyal devlet anlayışının hayata geçirilmesine özel önem verir. Ekonomik gelişmenin kaynağı ve hedefi olarak insanı esas kabul eder.
3. Milliyetçi Sol Parti, ekonomik alanda hem özel hem de kamu kesiminin bulunmasına dayalı ekonomi siyasası olan Karma Ekonomi Modeli’ni savunur; küreselleşmenin meydana getirdiği fırsatlardan yararlanmak ve beraberinde getirdiği olumsuzluklardan korunmak amacıyla gereken yapısal dönüşümlerin gerçekleştirilmesi için mücadele eder.
4. Milliyetçi Sol Parti milli ve manevi değerlerimizi koruyarak, ülkemizi Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün gösterdiği muasır medeniyet seviyesine ulaştırmayı hedefler.
5. Milliyetçi Sol Parti, Türk Milletinin yönetim biçiminin Cumhuriyet olduğuna, egemenliğin kayıtsız şartsız milletimize ait olduğuna sonuna kadar inanarak halkımızın laik, sosyal, demokratik hukuk devleti içerisinde birlikte yaşayacağını savunur, bu doğrultuda politikalar üretir.
6. Milliyetçi Sol Parti, insanların inandıkları gibi yaşama, düşündükleri gibi ifade etme haklarının tartışılmaz olduğunu, inanç ve düşüncenin, hukuka uygun olarak kullanan bireylere ve sivil toplum kuruluşlarına ait bir hak ve yetki olduğunu kabul eder.
7. Milliyetçi Sol Parti, Mustafa Kemal Atatürk’ün tanımladığı Türk milliyetçiliğinden ve milletimizin tarihi, milli ve manevi değerlerinden asla ödün vermeden, solun evrensel ilkelerini Anadolu coğrafyasına uyarlamayı görev bilir; etik değerlere, inançlara ve kültürel zenginliğimize uygun politikalar üretir.
8. Milliyetçi Sol Parti, aileyi, toplumun temeli kabul eder. Aile kurumunun milli değerlerimizin, duygularımızın, düşüncelerimizin ve ülkemize has örf, adet ve geleneklerimizin yaşatılarak yeni kuşaklara aktarılmasında en temel, en vazgeçilmez sosyal bir kurum olduğuna inanır.
9. Milliyetçi Sol Parti, insanların farklı inanç, düşünce, ırk, dil, ifade etme, örgütlenme ve yaşama hakkı gibi doğuştan var olan tüm özgürlüklere sahip olduklarını, bu farklılıkların ayrışma değil, pekiştirici kültürel zenginliğimiz olduğunu kabul eder.
10. Milliyetçi Sol Parti tüzüğü ve programı, genel başkan dahil, partinin bütün organlarını ve her üyeyi bağlar. Partiye üye olmak ve görev üstlenmek; partinin amaç ve hedeflerini benimsemek demektir. Partili hiçbir görevli partinin amaç ve hedeflerine aykırı davranış ve çalışma içine giremez. Partideki görevlendirme ve seçimlerde; parti içi demokrasi ve üyelik hukuku kuralları gözetilerek liyakat, ehliyet ve güven, en başta aranacak belirleyici ölçütler olarak kabul edilir. Üye olan herkes, çalışmalarında bu ilkelere göre davranacağını kabul ve taahhüt etmiş sayılır.

İKİNCİ BÖLÜM

PARTİ ÜYELİĞİ

MADDE 3: Parti üyeliği ile ilgili koşullar;

1. Milliyetçi Sol Parti’ye tüzükte yer alan temel amaç ve ilkeleri benimsemiş, 18 yaşını bitirmiş, medeni ve siyasi hakları kullanma ehliyetine sahip olan, başka bir siyasi partide üyelik kaydı bulunmayan ve Partiye belirli bir üyelik aidatı ödemeyi taahhüt eden, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkes üye olabilir.
2. Milletvekili ve mahalli idareler seçimlerinde, parti üyesi olmaksızın, parti listelerinde yer alanlar, seçimleri kazandıkları takdirde, kendiliğinden parti üyesi olurlar.
3. Partiye üyelik şartlarına sahip olan kişi, ikamet ettiği ilçe başkanlığına, parti üyesi ‘giriş beyannamesi’ vermek suretiyle başvurur. Beyanname üç nüsha kopyalı olarak düzenlenir.
4. Partiye üye olmak isteyen kişi ‘giriş beyannamesini’ ikametgâhının bulunduğu parti ilçe başkanlığına verir. Parti ilçe yönetim kurulu, üyelik başvurusunu en geç 30 gün içinde karara bağlar. Başvuru kabul edilmişse üyelik kaydı, karar tarihi ve sırasına göre ‘üye kayıt defterine’ işlenir.
5. Üye kayıt defteri sadece ilçelerde bulundurulur. Doğrudan genel merkez, il veya belde yönetim kurullarına yapılan üyelik başvurularına ilişkin beyanname ve ekleri, ilgilinin ikamet ettiği ilçe başkanlığına gönderilir.

MADDE 4: Genel Merkez üye kayıt yetkisi ve Üye Yazım Kütüğü;

T.B.M.M. üyesi olanların ve partiye kabullerinde fayda görülenlerin üyeliği, SPK ve ilgili mevzuata göre engel bir hali yoksa Genel Başkanın kararıyla yerine getirilir. Genel Merkezce kayıtları yapılan üyelerin üye kayıt formları ikamet ettikleri ilçe merkezlerine gönderilir.

MADDE 5: Partiden ayrılmış olanların yeniden üyeliğe kabulü;

Parti üyeliğinden istifa etmiş olanların yeniden üyelik başvurusu; ikamet ettiği ilçe yönetim kuruluna başvuru ve bu kurulun olumlu kararından sonra il yönetim kurulunca karara bağlanır.

MADDE 6: Sürekli yurt dışında bulunan vatandaşların üyeliği;

Sürekli yurt dışında bulunan Türk vatandaşları üyelik başvurularını, Türkiye’ye geldiklerinde ikamet ettikleri il, ilçe veya belde başkanlıklarına üye giriş beyannamesi vermek suretiyle yaparlar. Başvuru yanında, ayrıca yurt dışında devamlı oturduğu ve çalıştığı yerlerin adresleri ile Türkiye’ye geldiğinde ikamet ettiği konutun açık adresi belirtilir. Sürekli yurt dışında bulunan vatandaşlarımız, bulundukları yerde Partinin temsilciliği varsa, bu temsilcilik aracılığıyla da üyelik başvurusunda bulunabilirler.

MADDE 7: Üye kimlik belgesi;

İlçe yönetim kurulu, parti üyeliğine kabul ettiği kişiye, şekli genel merkezce belirlenmiş üye kimlik belgesi verir. Bu belge, parti üyeliğini ispat dışında bir amaçla kullanılamaz. İkametgâhı değişen üyenin üyelik nakli yapılarak, o ilçe başkanlığından yeniden üye kimlik belgesi verilir.

MADDE 8: Üyelerin hakları ve yükümlülükleri;

Parti üyeleri; parti içi ve dışı ilişkilerinde üye olmanın ön şartı olan parti tüzüğü ile parti programı ve yönetmeliklerin ve bunlara uygun olarak yetkili kurum ve kurullarca oluşturulmuş ilke ve kararlar ile Anayasa ve yasaların emredici hükümleri çerçevesince çalışmalar yapar ve yapılan çalışmalara katkıda bulunurlar. Parti üyeleri parti içi toplantılara katılırlar. Düşünce ve dileklerini bildirme, kongre delegelerine ve parti organlarına aday olma, seçildikleri takdirde görev alarak çalışma, her türlü seçme ve seçilme haklarına sahiptirler.

Parti üyeleri; Türkiye Cumhuriyeti devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olduğu bilinci içinde hareket ederler. Parti içinde karşılıklı sevgi, saygı, feragat ve ahlak kurallarına dayanan bir fikir ve ideal beraberliğini oluşturmanın ve sürdürmenin gereğine inanırlar. Bağlı oldukları kademelerde partinin gelişmesi ve parti meseleleri ile ilgili görüş ve düşüncelerini açıkça bildirir ve parti ilkelerini anlatmaya, uygulamaya ve geliştirmeye çalışırlar. Partinin katıldığı her türlü seçimlerde partinin ve partili adayların kazanması için çalışmayı ve oy vermeyi görev sayarlar.

MADDE 9: Üyeliğin sona ermesi;

Parti üyeliği, durumun belgelenmiş olması şartı ile ölüm, istifa, aşka partiye üye olmak, üye olmasa bile başka partide görev almış olmak, Disiplin Kurulu kararı ile partiden ihraç edilmiş olmak gibi hallerde sona erer. İlçe başkanlığı, kesinleşmiş disiplin kurulu kararı ile ölüm ve istifa etme halleri hariç başka nedenlerle kaydı silinenlere durumu bildirir tebligat yapar. Üye olma şartlarını sonradan kaybedenler ile üyeliğe giriş sırasında üyelik şartlarını taşımadıkları sonradan anlaşılanların üyelik kayıtları, ilçe yönetim kurulu kararıyla silinir. Üyelikten istifa belgelenmiş olmak için istifanın ya noter aracılığı ya da yazılı beyan ile bizzat yapılmış olması gerekir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

PARTİ TEŞKİLAT YAPISI

MADDE 10: Teşkilat ve teşkilat kademeleri;

1. Parti teşkilat kademeleri; belde, ilçe, il ve genel merkez teşkilatlarından, belediye meclis gurupları ile TBMM parti grubundan oluşur. Ayrıca parti teşkilat kademelerinde, kadın ve gençlik kolları ile diğer yan kuruluşlar ve yurtdışı temsilcilikleri yer alır.
2. Parti teşkilatı, aşağıda yazılı teşkilat kademe organlarından oluşur:

1: Belde Teşkilatı: (Belde kongresi, Belde başkanı, Belde yönetim kurulu)

2: İlçe Teşkilatı: (İlçe Kongresi, İlçe Başkanı, İlçe Yönetim Kurulu)

3: İl Teşkilatı: (İl Kongresi, İl Başkanı, İl Yönetim Kurulu)

1. Genel Merkez Teşkilatı:

1: Büyük Kongre

2: Genel Başkan

3: Merkez Yönetim Kurulu (MYK)

4: Başkanlık Divanı

5: Merkez Disiplin Kurulu (MDK)

6: Yardımcı Kurul ve Komisyonlar

1. Yan Kuruluşlar:

1: Kadın Kolları

2: Gençlik Kolları

1. Yurt Dışı Temsilcilikler

MADDE 11: Teşkilat Merkezleri;

Parti Genel Merkez Teşkilâtı Ankara İl Merkezi’nde, il ve ilçe teşkilâtları ilgili il ve ilçe merkezlerinde, belde teşkilâtları ise il ve ilçe merkezleri hariç olmak üzere belediye teşkilâtı olan yerlerde kurulur.

MADDE 12: Yardımcı Kurul ve Komisyonlar;

Parti Tüzük ve Programı’nda yer alan amaç, ilke, hedef ve politikaları geliştirmek, yaymak ve tanıtmak, propaganda usul ve esaslarını belirlemek, dünya ve Türkiye sorunları ile ilgili araştırma ve değerlendirmeler yapmak, parti üyelerinin eğitimini temin etmek ve Türkiye’nin sorunlarına çözüm üretecek kadrolar yetiştirmek üzere Genel Merkezde; Araştırma, Strateji Geliştirme ve Değerlendirme Merkezi (ARGE) ve Parti Hizmet İçi Eğitim Merkezi (Parti Okulu) Merkez Yönetim Kurulu kararı ile kurulabilir. Genel Başkan kararıyla ayrıca; Genel Merkezde “Genel Başkan Başdanışmanlığı ve Danışmanlığı”, “Parti Müfettişliği”, “Siyasi Etik Kurulu” ve “Çalışma Grupları” da oluşturulabilir.

MADDE 13: Yan Kuruluşlar;

Kadın Kolları ve Gençlik Kolları, Merkez Yönetim Kurulu kararı ile merkezi Ankara’da olmak üzere il, ilçe ve beldelerde kurulabilir. Kadın ve gençlik kollarının teşkilatlanmaları ile teşkilât kademelerinde yer alacak organların görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışmalarına ilişkin usul ve esaslar Parti tüzüğü ve programında yer alan esaslar doğrultusunda gerçekleşir. Yurt dışı temsilcilikler, ilgili ülkelerin mevzuatları da dikkate alınarak Genel Başkan’ın teklifi ve Merkez Yönetim Kurulunun kararı ile belirlenen yerlerde kurulabilir.

 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İLÇE VE İL TEŞKİLATLARI

MADDE 14: Belde Teşkilatı;

İl ve ilçe merkezleri dışında, belediye teşkilâtı bulunan yerlerde belde teşkilâtı kurulabilir. Belde teşkilâtı, bulunduğu ilçe teşkilâtına bağlı olarak çalışır. Belde yönetim kurulu seçimi; ilçe başkanının veya görevlendireceği bir yönetim kurulu üyesinin nezaretinde yapılır. Yönetim kurulu üyeleri o beldede oturan partili üyelerce seçilir. Bu seçimde asil üye sayısı kadar da yedek üye belirlenir. Belde yönetim kurulu başkan dahil 5 üyeden oluşur. Belde Yönetim Kurulu üyeleri kendi aralarından bir başkan, bir sekreter ve bir sayman seçerler. Seçilmiş belde yönetim kurulunun görev süresi, bağlı bulunduğu ilçe başkanlığının görev süresi kadardır.

MADDE 15: İlçe Teşkilatı;

İlçe başkanı en çok üç yıl için görev yapmak üzere, ilçe kongresinde gizli oyla seçilir. Yönetim kurulunun başkanı olan ilçe başkanı, görev aldığı ilçede, partiyi temsil eder. Yönetim kurulunun gündemini hazırlar ve üyeleri toplantıya çağırır. İlçe yönetim kurulunun parti tüzüğüne uygun çalışmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır. İlçe yönetim kurulu başkan dahil 5 üyeden oluşur. Asıl üye sayısı kadar da yedek üye seçilir. İlçe yönetim kurulu üye sayıları, Merkez Yönetim Kurulunca iş hacmi, alınan oy ve benzeri nedenlerle değiştirilebilir.

Yönetim kurulunun başkanı, ilçe başkanıdır. İlçe yönetim kurulu, kendi üyeleri arasından gizli oyla; bir ilçe sekreteri, bir de ilçe saymanı seçer. Yokluğunda başkana ilçe sekreteri vekâlet eder.

İlçe yönetim kurulunca seçilmiş bulunan ilçe sekreteri; kanun, parti tüzüğü ve yönetmeliklerine göre tutulması gereken defter, kayıt ve dosyaların usulüne uygun olarak tutulması ve Partinin her türlü yazışmalarının yürütülmesi ile yükümlü ve sorumludur.

İlçe saymanı; teşkilâtın hesap işlerinin yürütülmesi, kanun, parti tüzüğü ve yönetmelikleri uyarınca tutulması gereken muhasebe defter ve kayıtlarının tutulması, üyelik aidatlarının tahsili ile üst kademelere sunulmak üzere kesin hesap raporu ve yıllık bütçe tasarısının zamanında hazırlanmasını sağlamakla görevlidir. Başkan ve ilçe saymanı, harcamaların yönetim kurulu kararlarına uygunluğundan birlikte sorumludurlar.

MADDE 16: İlçe Yönetim Kurulu’nun Görevleri;

1. Kanun, parti; tüzüğü ve yönetmelikleri ile Merkez Yönetim Kurulu, Başkanlık Divanı ve il yönetim kurulu kararlarının gereklerini yerine getirmek, üst kademelerin aldığı kararlara uymak.
2. İlçe dahilinde parti faaliyetleri düzenlemek, koordine etmek ve yürütmek, Partinin siyasi görüş, amaç ve ilkelerinin anlatılması, yayılması ve partinin gelişmesi için gerekli çalışmaları yapmak.
3. Bütün seçimlerde parti adaylarının başarısı için gayret etmek, bunun gerektirdiği programları yapmak, seçim çalışmalarını düzenlemek, İlçe ve çevresinde ekonomik, siyasi ve sosyal olaylar hakkında araştırma yapmak, bilgi toplamak, değerlendirmek ve değerlendirme sonuçlarını ilgili genel merkez kademelerine bildirmek.
4. İlçe kongresinin gündemini hazırlamak, kongreye sunulacak çalışma raporu, yıllık bütçe ve kesin hesap tasarısının düzenlenmesi ve bunların zamanında üst kademelere gönderilmesini sağlamak, parti gelirlerinin en uygun şekilde toplanması, mevzuata uygun yeni gelir kaynaklarının bulunması ve parti harcamalarının usulüne uygun olarak yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak.
5. İl yönetim kurulunun “uygundur” görüşünü almak şartıyla ilçede siyasi, sosyal ve kültürel içerikli toplantılar düzenlemek.

MADDE 17: İlçe Kongresi;

İlçe kongrelerinin ne zaman yapılacağı, Merkez Yönetim Kurulunca belirlenmiş olan kongre takvimi çerçevesi içinde il yönetim kurulunun uygun görüşü alınarak belirlenir. İlçe kongresi, seçilmiş ve tabii delegelerden oluşur. Seçilmiş delegeler 400’den fazla olamaz.

1. İlçe çevresindeki köy ve mahallelerde kayıtlı parti üye sayısı 400 veya 400’den az ise bütün parti üyeleri ilçe kongresi delegesi sayılır.
2. İlçe çevresindeki köy ve mahallelerde kayıtlı partili üye sayısı 400’den fazla ise 400 rakamı, partinin son milletvekili seçiminde o ilçede aldığı toplam oy sayısına bölünür. Elde edilen katsayı, köy ve mahallede son Milletvekili Genel Seçiminde partinin aldığı oy sayısı ile çarpılır. Çıkan sayı, köy ve mahallelerden seçilecek delege miktarını gösterir.
3. Köy ve mahallelerde ilçe kongresi delegelerinin o köy ve mahallelerde kayıtlı üyelerden seçilmesi zorunludur.
4. Bir köy veya mahalledeki partili üye sayısı, o köy için hesaplanan delege kontenjanı sayısının altında ise, bu durumdaki köy ve mahalleler, il yönetim kurulunun uygun göreceği diğer bir köy veya mahalle ile birleştirilerek delege seçimine gidilir.
5. Delege seçimlerinin başlama tarihi, Merkez Yönetim Kurulunca tespit edilerek kademelere bildirilir.
6. İlçe merkezi, mahalle ve köyler ile ilçeye bağlı belde mahallelerinde yapılacak delege seçimlerinde Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmiş listelerdeki üyeler oy kullanabilir.
7. İlçe yönetim kurulu, köy ve mahallelerde delege seçimlerini yürütmek üzere üyelerinden birini görevlendirebileceği gibi, sadece bu işler için köy ve mahallelerdeki Parti üyeleri arasından birini de temsilci sıfatı ile görevlendirebilir.
8. Beldeye bağlı mahallelerdeki delege seçimini, belde yönetim kurulu gerçekleştirir. Bu maddenin (f) fıkrasında adı geçen listelerdeki kayıtlı üyeler, ilçe yönetim kurulunca uygun bir mahalli yöntemle ilân edilen yer, gün ve saatte köy ve mahallelerdeki delegeleri seçerler.

Seçim sonuçları toplantı başkanı, yardımcısı ve parti görevlisi tarafından imzalanarak ve üç nüsha olarak düzenlenen bir tutanakla tespit edilir. Tutanağın bir sureti seçim yapılan yere asılır, iki sureti ise ilçe başkanlığına teslim edilir. İlçe başkanlığı, köy ve mahalle toplantılarından sonra ilçe kongresi için seçilen delege listesini iki nüsha olarak, ilçe kongresinden en az 15 gün önce ilçe seçim kurulu başkanına verir. Kesinleştikten sonra ilçe seçim kurulu başkanı tarafından onaylanarak ilçe başkanlığına iade edilen delege listesi, ilçe kongresinin yoklama cetvelini teşkil eder.

İlçe kongresinin tabiî delegeleri; ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu üyeleri, partili ilçe belediye başkanı ile ilçeye bağlı diğer belediyelerin başkanlarıdır. Büyükşehir belediye başkanları dışındaki partili il belediye başkanları ile merkez ilçe çevresindeki diğer belediyelerin başkanları merkez ilçe kongresinin tabii üyesidir.

MADDE 18: İlçe Kongresinde İl Kongresine Seçilecek Delege Sayısı;

İlçe kongresinde il kongresi için seçilecek delege sayısı, partinin o ilçede aldığı oy sayısı esas alınarak şu şekilde hesaplanır: 600 sayısı, il seçim çevresinde son milletvekili genel seçiminde partinin aldığı oy sayısı toplamına bölünür. Elde edilecek olan kat sayı, ilçe seçim çevresinde partinin aldığı oy sayısı ile çarpılır. Ortaya çıkan rakam, o ilçe kongresinde il kongresi için seçilecek delege sayısını gösterir.

MADDE 19: İl Başkanı;

İl başkanı, en çok üç yıl için görev yapmak üzere, il kongresinde gizli oyla seçilir. Aynı zamanda yönetim kurulunun da başkanı olan il başkanı, il içerisinde partiyi temsil eder. Yönetim kurulunun gündemini hazırlar, üyeleri toplantıya çağırır, bağlı teşkilâtları denetler ve parti adına yazışma yapar. Konusuna göre malî işlerle ilgili yazışmalarda il saymanının, diğer yazışmalarda ise sekreter üyenin de imzası bulunur. Acil hâllerde sorumluluğu almak kaydıyla yalnız kendi imzasıyla da yazışma yapabilirler. İl başkan yardımcıları arasındaki görev dağılımını yapar. Görevde bulunmayacağı durumlarda yerine vekâlet edecek il başkan yardımcısını belirler.

Yönetim kurullarının parti tüzüğüne uygun çalışmasını sağlar. Bu amaçla çalışmalar yapar, tedbirler alır ve partili üyelerden görevlendirmeler yapar. İldeki ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel faaliyetleri, kamu çalışmalarını ve diğer parti faaliyetlerini izler, gerekli görülenlere iştirak eder, bu kapsamda yapılması gereken çalışmaları yapar ve bu çalışmalar ile teşkilat kademelerinden intikal edenler hakkında genel merkeze bilgi verir.

İl başkanı; il çevresindeki parti faaliyetlerinin başarılı, verimli ve etkin yürütülmesi, tüzük ve programda belirlenen amaç ve hedeflerin gerçekleştirilebilmesinde birlik ve uyum sağlanması amacıyla, partili belediye başkanları, il genel meclisi ve belediye meclisi parti grupları ile düzenli olarak istişare ve toplantılar yapar, toplantılara başkanlık eder, alınan kararlar ve çalışmalarla ilgili olarak üst kademeleri bilgilendirir.

MADDE 20: İl Başkan Yardımcısı, İl Sekreteri ve İl Saymanının Görevleri;

1. İl Başkan Yardımcısı: İl başkan yardımcıları, il başkanınca verilecek görevleri yapar ve il başkanının görevde olmadığı zamanlarda il başkanına vekâlet ederler.
2. İl Sekreteri: İl Sekreteri; Kanun, parti tüzüğü ve yönetmeliklerine göre tutulması gereken defter, kayıt ve dosyaların usulüne uygun olarak tutulması ile Partinin her türlü yazışmalarının yürütülmesinden sorumludur.
3. İl Saymanı: İl saymanı; il teşkilâtının hesap işlerini yürütür. Kanun, parti tüzüğü ve yönetmelikleri uyarınca tutulması gereken muhasebe defter ve kayıtlarının usulüne uygun olarak tutulmasını sağlar. Alt kademelerin hesaplarını denetler. Üyelik aidatlarını tahsil eder. Üst kademelere sunulmak üzere kesin hesap raporu ve yıllık bütçe tasarısının zamanında hazırlanması ve ilgili mercilere ulaşmasını sağlar.

İl Başkanı ve il saymanı, harcamaların yönetim kurulu kararlarına uygunluğundan birlikte sorumludurlar.

MADDE 21: İl Yönetim Kurulu

İl yönetim kurulu, en çok üç yıl için görev yapmak üzere, il kongresinde gizli oyla seçilir. İl yönetim kurulu başkan dahil 7 kişiden oluşur. İl yönetim kurulu üye sayıları, Merkez Yönetim Kurulunca iş hacmi, alınan oy ve benzeri nedenlerle değiştirilebilir.

Haklarında geçici çıkarma cezası verilmiş olup, henüz ceza süresini doldurmamış bulunanlar, dolandırıcılık ve yüz kızartıcı suçlardan dolayı mahkûmiyet alanlar yönetim kuruluna seçilemez ve hiçbir şekilde bu kurulda görev alamazlar.

İl yönetim kurulu, kendi üyeleri arasından gizli oyla; bir il sekreteri, bir il saymanı ile bir de il başkan yardımcısı seçer. Bunlar ile diğer yönetim kurulu üyelerinin görev dağılımı il başkanı tarafından yapılır.

MADDE 22: İl Yönetim Kurulu’nun Görevleri;

1. Kanun, parti tüzüğü ve yönetmelikleri ile Merkez Yönetim Kurulu ve Başkanlık Divanı kararlarının gereklerini yerine getirmek, üst kademelerin emir ve talimatlarına uymak.
2. İlde parti faaliyetlerini düzenlemek, koordine etmek ve yürütmek, Partinin görüş, amaç, ilke ve politikalarının anlatılması, yayılması ve partinin gelişmesi için gerekli çalışmaları yapmak.
3. Alt kademe faaliyetlerini denetlemek, diğer partilerin çalışmalarını izlemek ve değerlendirmek.
4. Bütün seçimlerde parti adaylarının başarısı için gayret etmek, bunun icap ettirdiği programları yapmak ve seçim çalışmalarını düzenlemek, İlde ekonomik, siyasi ve sosyal olaylar hakkında araştırma yapmak, bilgi toplamak ve değerlendirmek, değerlendirme sonuçlarını il başkanının onayı ve imzası ile genel merkeze bildirmek.
5. İl kongresinin gündemini hazırlamak, kongreye sunulacak çalışma raporu, yıllık bütçe ve kesin hesap tasarısının zamanında düzenlenmesini sağlamak, Parti gelirlerinin en uygun şekilde toplanması, mevzuata uygun yeni gelir kaynaklarının bulunması ve parti harcamalarının usulüne uygun olarak yapılmasını sağlayacak tedbirleri almak.
6. Gerektiğinde ilgili Genel Başkan Yardımcısı’nın da uygun görüşünü almak kaydıyla il içerisinde siyasi, sosyal ve kültürel içerikli toplantılar düzenlemek.

MADDE 23: İl Disiplin Kurulu;

İl disiplin kurulu, il kongresi tarafından seçilmiş 3 asıl, 3 yedek üyeden oluşur.

MADDE 24: İl Kongresi;

İl kongresi, seçilmiş delegelerle tabii delegelerden teşekkül eder. Seçilmiş delegeler 600’den fazla olamaz. İlin partili milletvekilleri, İl başkanı, İl yönetim kurulu üyeleri, İl disiplin kurulu başkan ve üyeleri ile Büyükşehir belediye başkanları tabi delegelerdir.

Geçici il yönetim kurulu başkan ve üyeleri de kongreye katılma hakkına sahiptir. Ancak, bunlardan delege sıfatı olmayanların oy kullanma hakları yoktur. İl yönetim kurulu başkan ve üyeliği sıfatıyla kongrenin tabi delegesi olanlar, yönetim kurulunun ibrasına ilişkin oylamalara katılamazlar.

İl başkanlığı; ilçe kongrelerinde il kongresi için seçilen delege listelerini iki nüsha hazırlayarak, yetkili ilçe seçim kurulu başkanlığına, il kongresinden en az 15 gün önce teslim eder. Kesinleştikten sonra ilçe seçim kurulu başkanınca onaylanarak il başkanlığına iade edilen delege listesi, il kongresi yoklama cetvelini teşkil eder.

MADDE 24: İl Kongresinde Büyük Kongre İçin Seçilecek Delege Sayısı;

İl kongrelerinde büyük kongre için seçilecek delege sayısı; ülke toplam milletvekili sayısının iki katının, Partinin son milletvekilliği genel seçiminde aldığı ülke toplam oy sayısına bölünmesiyle bulunacak kat sayının, ilgili il seçim çevresinde alınan oy sayısıyla çarpılması sonucunda bulunan sayıdır.

Büyük kongre için seçilen delegelerin görev süresi, seçildikleri kongreyi takip eden ilk olağan kongrede yerlerine yeni delegelerin seçilmesine kadar devam eder. İlçe ve il kongreleri delege sayıları ile bir üst kongre için seçilecek delege sayılarını hesaplamak ve kongre tarihlerinden makul bir süre önce liste hâlinde ilgili kademelere göndermek görevi Teşkilâttan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı tarafından yerine getirilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

İL VE İLÇELER İÇİN ORTAK HÜKÜMLER

MADDE 25: Yapılmayacak İşler;

Yönetim kurulu üyeleri ve kurul başkanları:

1. Parti program ve tüzüğüne aykırı beyanda bulunamazlar. Merkez Yönetim Kurulunun izni olmaksızın kademelerini aşan “Parti Genel Politikası” hakkında demeç veremezler. Kendi kademelerinin bulunduğu yerdeki resmi makamlardan daha yukarı makam ve mercilerle yazışma yapamazlar.
2. Bir üst kademeye danışıp, gerekli izni almadan kendi kademelerindeki resmi makam ve merciler hakkında menfi demeçler veremezler.
3. Kademe esasına uymadan bir üst kademeye şikâyette bulunamazlar. Ancak, üst kademeye anlatamadıkları istek ve şikâyetleri bulunduğu takdirde, bağlı bulundukları kademeye bilgi vermek suretiyle onun üstündeki kademeye başvurabilirler.

MADDE 26: Yönetim Kurulu Toplantıları;

Belde, ilçe ve il yönetim kurulları üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını mevcudun çoğunluğu ile alır. Oylarda eşitlik olması durumunda, başkanın bulunduğu tarafın görüşü benimsenmiş sayılır. Kurul toplantıları teşkilât binasında yapılır. Yönetim kurullarınca çağrılıp dinlenmesine karar verilenler dışında, kurul üyesi olmayanlar toplantılara katılamaz.

Yönetim kurullarının olağan toplantıları en az 15 günde bir yapılır. İl ve ilçe başkanı ile yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğu, olağanüstü toplantı düzenlenmesini isteyebilir ve çağrıda bulunabilir. Toplantıların günü ve saati önceden tespit edilerek karar defterine yazılır ve bütün üyelere imza ettirilir. Yönetim kurulları gerek görmeleri hâlinde daha sık toplantı yapılmasını kararlaştırabilirler.

Haklı bir mazereti olmaksızın, kendisine toplantı gününe ilişkin tutanak imzalattırılmış veya toplantı günü yazılı olarak bildirilmiş olmasına rağmen, üst üste üç toplantıya katılmayan üye, görevinden çekilmiş sayılır.

MADDE 27: Kurucu Yönetim Kurulları;

Yeni teşkilat oluşturulacak veya kapatılıp yeniden açılacak ya da feshedilen belde, ilçe ve illerde Merkez Yönetim Kurulu tarafından kurucu yönetim kurulları teşkil edilir. Kurucu yönetim kurulları, kendi kademelerinin kongrelerine kadar, seçilmiş yöneticilerin hak ve yetkilerine sahip olarak görevlerini sürdürürler.

MADDE 28: Üyeliklerin Boşalması;

Belde, ilçe ve il yönetim kurulları ile il disiplin kuruları asıl ve yedek üyelerinin her ne sebeple olursa olsun, toptan çekilmeleri veya bu kurulların herhangi bir nedenle boşalması hâlinde, boşalan kurullar yerine; belde için ilçe yönetim kurulunun teklifi üzerine il yönetim kurulunun onayı ile ilçe için il yönetim kurulunun teklifi üzerine Merkez Yönetim Kurulunun onayı ile il kurulları için ise Merkez Yönetim Kurulunca yenileri teşkil olunur. Bu kurullar, kongre tarafından seçilmiş yönetim ve disiplin kurullarının hak ve yetkilerine sahiptir.

İl veya ilçe yönetim kurulu ile il disiplin kurulunun üye sayısı, yedeklerin tamamının göreve getirilmesine rağmen toplantı yeter sayısının altına düşerse kurul boşalmış sayılır. İşten el çektirme dışında bir sebeple il veya ilçe başkanlığının boşalması hâlinde, ilgili kurul yedekleriyle tam sayıya, bu mümkün olmadığı takdirde, karar yeter sayısına tamamlandıktan sonra, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile kendi aralarından birini yeni başkan olarak seçerler. Seçilen yeni başkan, gerek görülmesi hâlinde aynı usul ve esaslarla değiştirilebilir.

MADDE 29: İşten El Çektirme ve Geçici Yönetim Kurulu’nun Şekli;

1. Teşkilâtlardaki yönetim kurulları veya kurul üyeleri; Siyasi Partiler Kanunu ve iş bu Tüzük hükümleri gereğince tutulması gereken defterlerin ve kayıtların usulüne uygun olarak tutulmaması veya tutulan defter ve kayıtlar üzerinde tahrifat yapılması, uygun yer ve şekilde muhafaza edilmemesi ya da muhasebe ile ilgili kayıt ve belgelerin süresi içinde Genel Merkez’e gönderilmemesi;
2. Kurullarda görev alanların kimlik bilgilerinin mahallin en büyük mülki amirliğine yazı ile bildirilmemesi; Ülke ve parti menfaatlerine, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile partinin ilke, amaç, hedef ve politikalarına aykırı tutum ve davranışlarda bulunulması, teşkilatların birlik ve uyum içinde sevk ve idaresinde zafiyet gösterilmesi;
3. Haklarında Siyasi Partiler Kanunu’nun 102’nci maddesinde ve Tüzüğün 78’nci maddesinde kesin olarak partiden çıkarılma cezasını gerektiren hâllerin sabit olması, durumunda, ilgililerin kanuni sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla Merkez Yönetim Kurulunda yapılacak gizli oylama sonucunda, üye tam sayısının en az üçte ikisinin müspet oyu ile alınacak bir kararla aşağıdaki şekilde işten el çektirilirler.

İşten el çektirme hâlinde teşkil olunan kurullara, geçici kurullar denir. İşten el çektirme kararının ilçe yönetim kuruluna tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ilçe, il yönetim kuruluna tebliğinden itibaren ise 45 gün içerisinde il kongresi toplanarak yeni yönetim kurulunu seçer. Bu süre içerisinde ilçe ve il kongresi için yeni delege seçilmemiş ise, kongre eski delegelerle toplanır. Bu suretle seçilen yönetim kurullarının görev süresi, normal kademe kongrelerine kadar devam eder.

MADDE 30: Kongre Dönemi ve Delegeler;

İlçe ve il kongrelerinin toplantı tarihi ve süresi, bir üst kongrenin yapılmasına engel olmayacak şekilde ve üç yılı geçmemek üzere Merkez Yönetim Kurulunca tespit olunur.

İlçe ve il kongrelerinde üst kademe kongresi için belirlenen sayı kadar asıl, bu sayının yarısı kadar da yedek delege seçilir. Asıl delegeliğin, ölüm, istifa, ihraç ve diğer sebeplerle boşalması halinde yerine seçilmiş yedek delegeler sırayla davet edilir. Merkez Yönetim Kurulu, gerek gördüğü hâller ve yerlerde delege seçiminin yenilenmesine karar verebilir.

MADDE 31: Kongre Gündemi; Açılışı; Kongre Başkanlık Divanı Teşkili

1. Kongre gündemi, kendi kademelerinin yönetim kurulunca hazırlanır. Gündemin kanunlara, parti tüzüğüne uygun olarak hazırlanmasından ilgili yönetim kurulu sorumludur. Gündem maddelerinin sırası hazır bulunan delegelerin onda birinin teklifi ve kongreye katılanların çoğunluğunun kararı ile değiştirilebilir veya aynı şekilde gündeme yeni maddeler ilave edilebilir.
2. Kongrenin; toplanacağı günü, yeri, saati ve gündemi ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususlar kongreden en az 15 gün önce o yerdeki mutat yöntem ile ilân edilir. Gazete ile ilâna gerek olup olmadığına, ilgili yönetim kurulu karar verir.
3. Seçim yapılacak kongreye, kesinleşen listelerdeki üyeler katılabilir.
4. Her kademe kongresi, kendi yönetim kurulu başkanı, başkan yardımcısı veya kendi üyelerinden biri tarafından yoklama yapıldıktan sonra, üye tam sayısının salt çoğunluğunun mevcudu hâlinde açılabilir.
5. İlk toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde toplantı ertelenir. İkinci toplantı; bu toplantıya ilişkin ilânda ve delegelere gönderilen yazı ve mektuplarda belirtilen gün, saat ve yerde toplanır. İkinci toplantı, hazır bulunan delegelerle yapılır.
6. Kongreyi, başkanlık divanı yönetir. Kongre açıldıktan sonra bir başkan, bir ikinci başkan ve yeter sayıda kâtip üyeden oluşan bir başkanlık divanı seçilir. Başkan adayı bir kişi ise; seçim, el kaldırmak suretiyle oyla yapılır, birden fazla aday çıkması durumunda ise gizli oya başvurulur. Diğer üyeler yine el kaldırmak suretiyle oyla seçilirler.
7. Divan başkanı toplantıyı yönetir, kongre gündemini uygular ve toplantı düzenini sağlar. Söz isteyenlere sırasıyla söz verir. Başkanlık divanı, ortaya çıkan lüzum üzerine kararlarını üye sayısının salt çoğunluğu ile verir. Oyların eşitliği hâlinde başkanın bulunduğu taraf, çoğunluğu sağlamış sayılır.
8. Toplantı sırasında düzeni bozanları önce ihtar eder, iki ihtara rağmen düzeni bozmaya devam edenler, oy verme hakları saklı kalmak kaydıyla toplantıdan çıkartılır.
9. Kongre Başkanı, Siyasi Partiler Kanunu’nun dördüncü kısmında yer alan siyasi partilerle ilgili yasaklara aykırı konuşmalar yapan veya davranışlarda bulunan kongre üyelerine derhâl müdahale eder, sözlerini keser ve gerekli görür ise dışarıya çıkartılmalarını sağlar. İzleyicilerden bu şekilde davranan olursa, bunların da dışarıya çıkartılmasını sağlar, gerekli görürse kongreye ara verip, izleyici yerlerini boşaltabilir. Bu konuda alınacak karar kesindir.

MADDE 32: Kongrelerin Görev ve Yetkileri;

İlçe ve il kongreleri kendi kademelerinin üst karar ve denetim organıdır. Bu itibarla;

1. Kendi kademesinin yönetim kurulunun faaliyet raporunu görüşür ve karara bağlar.
2. Yönetim kurulunun sunduğu gelir-gider ve harcamalarını gösteren yıllık kesin hesap raporunu gerektiğinde bir komisyona inceletir. Komisyon en kısa zamanda raporunu hazırlar ve kongre başkanlık divanına verir. Komisyon raporu kongre tarafından görüşülerek kabul veya ret kararı verilir. Kesin hesap kongrece kabul edilirse, ilgili yönetim kurulu ibra edilmiş sayılır. İlçe ve il kongrelerinde faaliyet raporu ile kesin hesap durumu hakkında görüşme yapılıp karar verilmeden, seçimlere geçilemez.
3. Kongreler üye tekliflerinden yetkili olduğu konuları karara bağlar. Yetkisi dışında bulunanların ise yönetim kurulunca ilgili kademelere bildirilmesine karar verir. Üyelerin dilek ve şikâyetlerini değerlendirir.
4. Kanunların yasakladığı hususlar dışında her türlü genel siyasi konular, ülke ve bölge meseleleri ile kamu hizmetleri hakkında görüşme yapılıp, karar alınabilir.
5. İlçe kongresi; ilçe başkanı, ilçe yönetim kurulu asıl ve yedek üyeleri ile il kongresine katılacak delegeleri, il kongresi ise il başkanı, il yönetim ve disiplin kurulu üyeleri ile büyük kongre delegelerini seçer.
6. Kongreler, ilgili kanunlar ile bu Tüzüğün diğer maddelerinde belirtilen sair görevleri yerine getirir.

MADDE 33: Kongrede Seçimlerin Yapılması ve Tutulması Gereken Tutanaklar;

1. İlçe ve il organları seçimleri ile üst delege seçimleri yargı gözetimi ve denetimi altında gizli oy ve açık tasnif yöntemi ile aşağıdaki esaslara göre yapılır. Seçim yapılacak il ve ilçe kongrelerine ilişkin delege listeleri, ilgili seçim kurulu başkanına, kongrenin yeri, günü, saati ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya dair hususları içeren belgelerle birlikte verilir.
2. Seçim kurulu başkanı, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip inceler ve varsa noksanları tamamlattırdıktan sonra kongreye katılacakları belirleyen listeleri onaylar ve iade eder. Onaylanan liste ile toplantıya ait diğer hususlar kongrenin toplantı tarihinden 7 gün önce kongresi yapılacak olan kademenin bulunduğu binaya asılarak ilân edilir. İlân süresi üç gündür. İlân süresi içinde listeye yapılacak itirazlar hâkim tarafından incelenir ve en geç iki gün içinde kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer hususlar hâkim tarafından onaylanarak kongresi yapılacak teşkilâta gönderilir.
3. Seçim kurulu başkanı, bir başkan ile iki üyeden oluşan yeteri kadar seçim sandık kurulu oluşturur. Sandık kurulu başkanı ile bir üyesi memurlar, diğer üyesi de aday olmayan Parti üyeleri arasından seçilir. Ayrıca her sandık için aynı şekilde üçer yedek üye de belirlenir. Seçim sandık kurulu başkanının yokluğunda kurula, memur üye başkanlık eder. Seçim sandık kurulu, kanunun ve parti tüzüğünün öngördüğü esaslara göre seçimlerin yürütülmesi ve oyların tasnifiyle görevli olup, bu görevleri seçim ve tasnif işleri bitinceye kadar aralıksız devam eder.
4. Seçilme yeterliliğine sahip her parti üyesi, kongre seçimlerinde adaylığını koyabilir veya aday gösterilebilir. Kongrelerde seçilecek organlara adaylık müracaatı için divan başkanlığınca bir süre tespit edilerek kongreye duyurulur. Bu süre sonunda adaylar ilan edilir. Aday listeleri adaylarca, organlara göre ayrı veya tek liste hâlinde yedekleri de gösterilmek üzere hazırlanıp yeteri kadar çoğaltılmış olarak süresi içinde kongre Başkanlık Divanına verilir.
5. Başkanlık Divanı bu listeleri mühürleyip oy pusulası haline getirmek üzere ilçe seçim kurulu başkanına verir. İlçe seçim kurulu başkanınca mühürlenen listeler oy pusulası olarak sandık kuruluna verilir. Kongre Başkanlık Divanı, ferdi ve toplu aday listelerini ayrı okumak suretiyle açık bir şekilde kongre üyelerinin bilgisine sunduktan sonra, askı yoluyla da kongre salonunda ilân eder.
6. Kongre delegesi, birden fazla toplu liste varsa bunlardan birini oy pusulası olarak kullanmakta serbesttir. Bir zarftan birden fazla aynı içerikli toplu liste çıkarsa bunlardan biri, farklı içerikli birden fazla toplu liste çıkması durumunda ise her ikisi de dikkate alınmaz. Seçimlerde tek liste kullanılması ve bu listedeki isimlerin seçilecek üye sayısından fazla olması durumunda, seçmenlerce listedeki aday isimleri karşısına açılan kutulara, seçilecek üye sayısı kadar işaret konmak suretiyle tercih yapılır.
7. Seçimi yapılacak her organ için birden fazla liste var ise, delege bunlardan herhangi biri üzerinde mevcut adayları dikkate alarak gerekli gördüğü değişikliği yapabilir: Bir listedeki isimlerden bir kısmını çizip yerlerine diğer listelerden ya da listelerde yer almayan ferdi adaylardan isimler yazabilir. Ancak işaretleyeceği aday sayısı seçilecek sayıdan fazla olamaz.
8. İşaretlemede veya silip yazmada yukarıdaki sayı ve usullere uyulmaması ile zarf ve oy pusulaların, kimin tarafından verildiğine dair işaret taşıması hâlinde oy pusulası geçersiz sayılır. Seçimlerde birden fazla listede isimleri bulunan adayların aldıkları oy, tüm listelerden aldıkları oyların sayılıp toplanması suretiyle tespit edilir.
9. Kongrede bulunan delegelerin tamamı oy kullandıktan ve sandık kurulunca yapılan uyarılara rağmen oy kullanacak başka delege kalmadığı anlaşıldıktan sonra, durum sandık kurullarınca bir tutanakla tespit edilerek sandıklar açılır ve oy sayımına geçilir. Seçim sonuçları, sandık seçim kurullarınca açıklanır ve bu sonuçlar kongre tutanağına geçirilir. Kongre tutanakları, kongre başkanlık divanınca en az üç suret düzenlenerek yeni seçilen yönetim kuruluna verilir. Bu tutanakların bir sureti bir üst kademeye gönderilir.
10. Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar, hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Kongrelerle ilgili diğer hususlar yönetmelikle düzenlenir.

MADDE 34: Şikâyet ve İtirazlar;

Köy ve mahalle toplantıları ile kongreler hakkındaki şikâyet ve itirazlar aşağıdaki usule tâbidir.

1. Köy ve mahalle toplantıları hakkındaki şikâyet ve itirazlar o köy ve mahalledeki partili üyelerin beşte biri tarafından toplantıyı takip eden üç gün içerisinde il yönetim kuruluna yapılır. İl Yönetim Kurulu, ilgili toplantıya ait dosyayı ilçe başkanlığından iki gün içinde getirterek, müteakip iki gün içinde şikâyet ve itirazı kesin olarak karara bağlar.
2. İlçe kongresine seçim işlem ve sonuçları dışındaki sebeplerle ileri sürülecek şikâyet ve itirazlar, kongreye katılan delegelerin beşte biri tarafından kongreden sonraki üç gün içerisinde il yönetim kuruluna yapılır. İl yönetim kurulu şikâyet ile ilgili kongre dosyasını getirterek iki gün içinde karara bağlar. Taraflar il yönetim kurulunun kararına karşı, tebliğ veya ilandan başlayarak üç gün içinde kesin kararı verecek olan Merkez Yönetim Kuruluna itiraz edebilirler.
3. Seçim işleri dışında il kongresine dair şikâyet ve itirazlar, il kongresine katılan delegelerin beşte biri tarafından kongreyi takip eden üç gün içinde Merkez Yönetim Kuruluna yapılabilir. Merkez Yönetim Kurulu (7) yedi gün içinde itirazı inceler ve kesin karara bağlar.

MADDE 35: Kongresini Yapmayan Kademeler;

Her ne sebeple olursa olsun normal kongresini bir üst kademe kongresine kadar yapmamış olan ilçe ve il teşkilâtları üst kademe kongrelerine katılamaz ve kurullar feshedilmiş hale gelir.

ALTINCI BÖLÜM

GENEL MERKEZ TEŞKİLATI

MADDE 36: Genel Başkan;

Parti Genel Başkanı, Büyük Kongre tarafından üye tam sayısının salt çoğunluğu ile en çok üç yıl için seçilir. İlk iki oylamada bu sayıya ulaşılamadığı takdirde, üçüncü oylamada en çok oy alan aday Genel Başkan seçilir.

Parti Genel Başkanlığının herhangi bir sebeple boşalması hâlinde Merkez Yönetim Kurulu en geç 15 gün içinde toplanarak Partiyi temsil yetkisini kendi üyeleri arasından seçeceği bir üyeye tevdi eder ve boşalmayı müteakip en geç 45 gün içinde toplanmak ve Genel Başkanı seçmek üzere Büyük Kongreyi toplantıya çağırır.

MADDE 37: Genel Başkanın Görev, Yetki ve Sorumlulukları;

Parti Genel Başkanı;

1. Partiyi temsil eder. Parti adına bağlayıcı demeçler vermeye ve bildiriler yayınlamaya yetkilidir. Genel Başkan bu yetkisini görevlendireceği kimselere de kullandırabilir.
2. Parti adına dava açma ve davada husumet yetkisi vardır. Gerek gördüğü durumlarda bu yetkisini genel olarak veya belirli davalara bağlı olarak devredebilir.
3. Büyük Kongreye karşı şahsen sorumludur. Başkanlık Divanı, Merkez Yönetim Kurulu ve milletvekili olma şartına bağlı olarak Partinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Grubunun başkanıdır. Kurullar arasında çalışma ahengi ve iş birliğini sağlar disiplin kurulları dışında bütün Parti organlarının tabii başkanı olarak, gerektiğinde bu organları müşterek toplantıya çağırıp başkanlık eder.
4. Genel başkan yardımcıları arasında görev bölümü yapar.
5. İl disiplin kurullarınca verilen cezaları, gerekli gördüğü hallerde affedebilir.
6. Ülkenin siyasi, sosyal, ekonomik ve diğer muhtelif güncel konularına ilişkin Partinin görüş ve politikasını oluşturur, basın açıklamalarını yapar, ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunur.
7. Her kademede yürütülen parti faaliyetinin kanun, Parti Tüzük ve Programı ile ülke ve Parti menfaatlerine uygun olarak yürütülmesini sağlamak ve bu faaliyetlerde etkinliği artırmak için, denetim çalışmaları yapmak üzere parti müfettişleri tayin eder.
8. Parti çalışmalarının gerektirmesi durumunda bilgi ve tecrübelerinden faydalanmak üzere müşavir ve danışmanlar tayin edip, komisyonlar teşkil edebilir.
9. Genel Sekreterin teklifi üzerine, Genel Merkezde çalıştırılacak daimi personelin tayin, terfi veya işten çıkarılmalarına karar verir. Gerektiğinde bu yetkisini devredebilir.
10. Her türlü parti faaliyetlerini takip ve kontrol eder. Gerekli gördüğü zaman çeşitli birim, büro ve kollar ihdas eder. Genelge ve benzeri talimatlar yayımlar. Kanun, tüzük ve mevzuatın kendisine yüklediği diğer görevleri yapar ve verdiği her türlü yetkiyi kullanır.
11. Yokluğunda kendisine vekillik etmek üzere Başkanlık Divanından birisini görevlendirebilir.

MADDE 38: Genel Başkan Yardımcıları;

Genel Başkanlık hizmetlerinin ifasında Genel Başkana yardımcı olmak üzere, her Büyük Kongre sonrasında yapılan ilk Merkez Yönetim Kurulu toplantısında, kurul üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile beş (5) genel başkan yardımcısı seçilir. Genel başkan yardımcılarının görev dağılımı aşağıdaki gibidir:

_ Teşkilat İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı,

_ Seçim İşlerinden, Siyasi İşler ve Parlamento İlişkilerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı,

_ Ekonomik ve Sosyal Politikalardan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı,

_ Medya, Tanıtım ve Halkla İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı,

_ Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı (Genel Sayman)

Genel Başkan; yardımcılarının, görev alanları ile yetki ve sorumluluklarını belirler, gerektiğinde değiştirebilir, yeni görevler ihdas edebilir.

Genel Başkan, genel başkan yardımcılarına yardımcı olmak üzere Merkez Yönetim Kurulu Üyeleri arasından daimi veya geçici görevlendirme yapabilir.

Parti merkez teşkilâtının muhasebe ve malî işlerini, parti gelirleri ile giderlerinin mevzuata uygun olarak yapılmasını, parti bütçesi ve kesin hesabının hazırlanmasını, menkul ve gayrimenkullerin ilgili mevzuat hükümlerine göre sevk ve idaresini, üçüncü şahıslarla yapılacak ve mali sorumluluk yükleyen sözleşmelerin parti menfaatleri ve mevzuata uygun olarak tamamlanmasını, il teşkilâtlarının muhasebe ve malî işlerinin denetimini; Mali İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı (Genel Sayman) yürütür.

MADDE 39: Genel sekreter;

Merkez Yönetim Kurulu seçildiği kongreyi müteakip yapacağı ilk toplantıda, gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile kendi üyeleri arasından bir Parti Genel Sekreteri seçer. Genel Sekreter;

1. Merkez Yönetim Kurulu, Başkanlık Divanı kararları ile Genel Başkan’ın verdiği talimatların gereğini yerine getirir.
2. Merkez Yönetim Kurulu ve Başkanlık Divanı karar tutanaklarının tanzimi, imzalattırılması ve muhafazasını sağlar.
3. Parti Türkiye Büyük Millet Meclisi Grubu ile Merkez Yönetim Kurulu ve Başkanlık Divanı arasındaki ilişkilerde gerekli idari hizmetlerin sunulmasını temin eder.
4. Genel Başkanın onayını almak kaydıyla Partiyi bağlayıcı demeçler vermeye ve açıklamalar yapmaya yetkilidir.
5. Genel Merkez yazışmalarını yürütür, idari hizmetlerini düzenler, denetler ve çalışmaların gerektirdiği destek hizmetlerini sağlar. Genel Merkezin daimi kadrolarında görev yapacak personelin, tayin, terfi ve iş akitlerinin feshini Genel Başkanın onayına sunar.
6. Genel sekreter yardımcılarının ahenk içinde çalışmalarını sağlayarak Genel Sekreterlik hizmetlerinin verimli, etkin ve sağlıklı yürütülmesini temin eder.

MADDE 40: Genel Sekreter Yardımcıları;

Genel sekreterlik hizmetlerinin yürütülmesinde Genel Sekretere yardımcı olmak üzere, Merkez Yönetim Kurulu üyeleri arasından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile iki (2) genel sekreter yardımcısı seçilir. Genel sekreter yardımcıları; idari, mali ve teknik işlerden, siyasi ve sosyal işler ile protokol işlerinden sorumlu olmak üzere görevlendirilirler. Genel sekreter yardımcılarının görev bölümü, yetki ve sorumlulukları Genel Başkan tarafından belirlenir.

MADDE 41: Başkanlık Divanı’nın Oluşumu ve Çalışma Esasları;

Milliyetçi Sol Parti Başkanlık Divanı;

1. Genel Başkan
2. Genel Başkan Yardımcıları (5)
3. Genel Sekreter
4. Genel Sekreter Yardımcılarından (2) teşekkül eder.

Divan toplantıları, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile Genel Başkan’ın uygun gördüğü şekil, süre, yer ve zamanda yapılır, kararlar katılanların çoğunluğu ile alınır.

MADDE 42: Başkanlık Divanı’nın Görev ve Yetkileri;

Başkanlık Divanı, Genel Başkan’ın danışma ve Partinin yürütme organı olarak;

1. Genel Başkan ve Parti sözcüsü tarafından gerek görülmesi hâlinde Parti adına yapılacak önemli açıklamalara ilişkin esasların tespit edilmesinde Partinin, Merkez Yönetim Kurulu kararları doğrultusunda sevk ve idaresinde, Partinin muhtelif teşkilât ve kademelerinin kurulması ve kaldırılması ile çalışmalarında uyum ve iş birliğinin sağlanmasında;
2. Partinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Grubu ve partili hükümet üyeleri ile Genel Merkez arasındaki koordinasyonun temininde, Partinin program, amaç ve ilkelerinin duyurulması, yayılması ve benimsetilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasında;
3. Teşkilatın çalışmalarının yönlendirilmesinde, talep ve önerilerinin değerlendirerek karara bağlanmasında, Partinin kanunlara uygun faaliyette bulunmasında, Hükümet ve diğer partilerle ilişkilerin düzenlenmesinde, bu konuda gerekli kararların alınmasında;
4. Parti Tüzük ve Programı doğrultusunda Partinin politikalarının ve seçim bildirgelerinin hazırlanmasında, Meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve medya ile ilişkilerin düzenlenmesinde, Başka partilerden gelen işbirliği ve görüşme talepleri ile görüş ve önerilerin değerlendirilmesinde;
5. Tüzükte öngörülen yönetmeliklerin hazırlanmasında, Partinin çalışma programının yapılmasında ve faaliyet raporu hazırlanmasında, Uluslararası ilişkilerin yürütülmesinde;
6. Kongrelerin zamanında ve usulüne uygun yapılmasında, Partinin seçime hazır bulundurulması için gerekli düzenleme ve çalışmaların yapılmasında, Partinin amacına uygun olarak gelir elde edilmesi ve harcama yapılmasında ve bunlara ilişkin esasların hazırlanmasında, araştırma, geliştirme çalışmaları ile hizmet içi eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesinde;
7. Genel Başkanın gerek görmesi halinde Tüzükte Genel Başkan’a verilen diğer görevlerin yerine getirilmesinde, Genel Başkana yardımcı olur.

MADDE 43: Merkez Yönetim Kurulu’nun Oluşumu, Süresi ve Çalışma Şekli;

1. Merkez Yönetim Kurulu, Büyük Kongre’den sonra Partinin en üst seviyede karar organıdır. Parti Genel Başkanı ve Büyük Kongre’de seçilen Elli (30) asıl, On (10) yedek üyeden oluşur.
2. Parti teşkilâtında herhangi bir görev yürütmekte olanlardan Merkez Yönetim Kurulu üyeliğine seçilenlerin, bu göreve başlayabilmeleri için eski görevlerinden ayrılmaları gerekir. Merkez Yönetim Kurulunun görevi seçildikleri kongreyi takip eden olağan kongreye kadar devam eder. Bu süre içinde istifa ve diğer sebeplerle Kurulda meydana gelecek boşalmalar, yedek üyelerin sırasıyla göreve daveti sonucunda doldurulur. Boşalan üyenin yerine seçilen kişi, asıl üyenin süresini tamamlar.
3. Merkez Yönetim Kurulu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile ayda bir toplanır. Ayrıca, Genel Başkan gerekli gördüğü hallerde Merkez Yönetim Kurulunu toplantıya çağırır. Toplantıların yeri, zamanı ve toplantı gündemini Genel Başkan belirler.
4. Kararlar toplantıya katılanların çoğunluğu ile alınır. Oyların eşitliği hâlinde Genel Başkan’ın tercihte bulunduğu tarafın görüşü benimsenir.
5. Merkez Yönetim Kurulu, Genel Başkanın bulunmadığı zamanlarda Genel başkan vekilinin başkanlığında toplanır.
6. Herhangi bir mazereti olmaksızın üst üste üç toplantıya katılmayan üye istifa etmiş sayılır.

MADDE 44: Merkez Yönetim Kurulu’nun Görev ve Yetkileri;

Milliyetçi Sol Parti Merkez Yönetim Kurulu’nun görev ve yetkileri şunlardır:

1. Parti program ve tüzük hükümleri ile Büyük Kongre kararlarının uygulama esaslarını tespit etmek. Parti faaliyetlerinin yürütülmesine temel olmak üzere hazırlanan çalışma programlarını onaylamak ve bu programları yürütecek çeşitli ihtisas komisyonlarının teşkil edilmesine karar vermek.
2. Anayasa, siyasi partiler ve seçim kanunları ile Parti Tüzük, Program ve politikaları doğrultusunda Partinin bütün teşkilât birimlerinin sevk ve idaresine ilişkin kararlar almak. Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu ile sair ilgili mevzuat hükümleri uyarınca lüzum görülen yerlerde parti teşkilâtları kurmak, kurmaya yetki vermek ve feshetmek, işten el çektirmek, teşkilâtı bir bütün hâlinde geliştirmek ve yaygınlaştırmak.
3. Parti Tüzük ve Programında yer alan amaç, temel ilke ve hedefler ile Parti politikalarının toplumun her kesimine yayılması, tanıtılması ve benimsenmesine yönelik çalışmaların yürütülmesi için gerekli tedbirleri almak. Bunun için her türlü basın yayın organlarından ve kitle haberleşme vasıtalarından faydalanma esaslarını belirlemek.
4. Hükümet kurulması, kurulacak hükümete ortak olunması veya hükümetten çekilmeye karar vermek.
5. Hazırlanan Parti faaliyet raporu ile kesin hesabı onaylayarak büyük kongreye sunmak.
6. Milletvekili genel veya ara seçimleri ile mahalli seçimlere katılıp katılmamaya karar vermek; seçim işlerini düzenlemek, sevk ve idareye ilişkin kararlar almak.
7. Milletvekilliği ve belediye başkanlıkları ile il genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için aday tespitine ilişkin usul ve esasları belirlemek.
8. Bu Tüzükte ve Siyasi Partiler Kanununda gösterilen esaslar dahilinde parti gelirlerini artırmak için gerekli tedbirleri almak ve çalışmalarda bulunmak.
9. Parti Teşkilatı’nın mevzuat hükümleri doğrultusunda çalışmasını temin etmek ve her kademedeki Parti faaliyetlerinde etkinliğin arttırılması için, Genel Başkan tarafından atanan parti müfettişlerinin görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemek.
10. Genel Merkez ile il ve ilçe teşkilâtlarına ait faaliyet raporu, bütçe ve kesin hesapları süresi içinde inceleyerek onaylanmalarını ve birleştirilmelerini sağlayarak, Büyük Kongre’nin onayına sunulmasına karar vermek.
11. Parti Program ve Tüzüğü’nde gerekli değişiklikleri tespit etmek, değişiklik tasarılarının hazırlanmasını sağlamak ve bu tasarılardan uygun görülenlerin Büyük Kongre’nin onayına sunulmasına karar vermek.
12. Tüzükte öngörülen ve parti içi faaliyetleri düzenleyen yönetmelik tasarılarını karara bağlamak, zorunlu sebepler dolayısıyla büyük kongrenin toplanamadığı hâllerde, partinin hukuki varlığına son verilmesi ve tüzük ve programının değiştirilmesi dışındaki bütün kararları almak.
13. Siyasi partiler ve seçim kanunları ile ilgili diğer kanunların ve Parti Tüzüğünün verdiği bütün görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak.

MADDE 45: Genel Başkan Başdanışman ve Danışmanlığı;

Genel Başkan çeşitli konularda araştırma, inceleme, değerlendirme ve benzeri çalışmalar yaptırmak üzere yeteri kadar başdanışman ve danışman görevlendirebilir. Başdanışman ve danışmanlar, Genel Başkan’ın gerek görmesi halinde Merkez Yönetim Kurulu, Başkanlık Divanı ve Genişletilmiş Yüksek İstişare Meclisi toplantılarına veya diğer parti toplantılarına oy hakkı olmaksızın katılabilirler. Ayrıca bunlar, Genel Başkan’ın uygun görüşü ile Partiyi temsilen parti dışı toplantılara katılabilirler.

MADDE 46: Parti Müfettişliği;

Genel Başkan, her kademedeki parti faaliyetlerinin Anayasa, kanunlar, Parti Tüzük ve Programı ile ülke ve Parti menfaatleri doğrultusunda yürütülmesini sağlamak ve bu faaliyetlerde etkinliği artırmak için, denetim çalışmaları yapmak üzere yeteri kadar parti müfettişi görevlendirebilir.

MADDE 47: Büyük Kongre;

1. Büyük Kongre seçilmiş üyelerle doğal üyelerden oluşur. Seçilmiş delegeler toplamı, TBMM üye tam sayısının iki katından fazla olamaz. Büyük kongrenin seçilmiş delegeleri; TBMM üye tam sayısının iki katından fazla olmamak üzere, il kongrelerince seçilmiş delegelerdir.
2. Doğal delegeler; Partinin Genel Başkanı, Merkez Yönetim ve Merkez Disiplin kurullarının üyeleri, partili bakan ve milletvekilleri ile üyelikleri devam eden parti kurucularıdır. Ancak parti üyeliğinden ayrılmış kurucular tekrar partiye üye kaydedilmiş olsa bile kurucu sıfatı ile doğal delege olamaz.
3. Büyük Kongrenin doğal delegeleri olanlar il kongrelerinde delege seçilemezler ve bu delegelerden Merkez Yönetim Kurulu üyesi olanlar, bu Kurulun ibrasına ilişkin oylamalara katılamazlar.

MADDE 48: Büyük Kongrenin Görev ve Yetkileri;

Büyük Kongre, partinin en üst düzeyde yetkili ve sorumlu karar organıdır. Parti teşkilâtının bütün birimleri ile her türlü Parti faaliyeti ve Parti politikası hakkında son ve kesin karar verme yetkisine sahiptir. Başlıca görev ve yetkileri şunlardır:

1. Parti Genel Başkanı, Merkez Yönetim Kurulu ve Merkez Disiplin Kurulu asıl ve yedek üyelerini gizli oyla seçmek.
2. Gerek görülmesi hâlinde Partinin Tüzük, Program, amblem ve adını değiştirmek.
3. Gerekli gördüğü hallerde Partinin gelir-gider ve harcamalarını kapsayan kesin hesabını bir komisyon marifetiyle inceleterek karara bağlamak.
4. Merkez Yönetim Kurulunu ibra etmek veya kesin hesabı reddetmek.
5. Kanunlar, Parti Tüzük ve Parti Programı çerçevesinde, toplumu ve devleti ilgilendiren konular ile kamu faaliyetleri ve Parti politikası hakkında, genel nitelikte olmak şartıyla temenni kararları veya bağlayıcı kararlar almak.
6. Parti yararı ve ilgilinin özel durumu itibarıyla gerek görülmesi durumunda, her kademedeki disiplin kurulunca verilen cezaları affetmek.
7. Partinin feshine veya başka bir parti ile birleşmesine ve böylece hukuki varlığı sona erecek olan Partinin, taşınır ve taşınmaz malları ile haklarının tasfiye usul ve esaslarını belirlemek.

MADDE 49: Büyük Kongre Toplantıları ve Gündem;

1. Olağan ve olağanüstü olmak üzere iki farklı Büyük Kongre toplantısı düzenlenebilir. Büyük Kongrenin olağan toplantıları Merkez Yönetim Kurulunun tespit edeceği yer ve zamanda yapılır. Ancak bu toplantılar arasında geçecek süre iki yıldan az, üç yıldan fazla olamaz.
2. Olağanüstü büyük kongre toplantılarına ise Genel Başkan ve Merkez Yönetim Kurulunca gerek görülen hâllerde veya Büyük Kongre delegelerinin en az beşte birinin imzaları ile birlikte noterce onaylı yazılı talebi üzerine çağrılabilir.
3. Bu toplantılarda sadece toplantı gündeminde yer alan konular görüşülür ve karara bağlanır, olağanüstü toplantılarda seçim yapılamaz.
4. Büyük Kongre gündemini Merkez Yönetim Kurulu hazırlar. Olağanüstü toplantının gündemi ise, davet yapan organca düzenlenir. Gündemsiz olağanüstü toplantı talebinde bulunulamaz.
5. Büyük Kongrenin toplanacağı günü, yeri, saati ve gündemi ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususlar kongreden en az 15 gün önce il başkanlıklarına bildirilir ve mutat vasıtalarla ilan edilir. Toplantının yeri, zamanı ve gündemi ile ikinci toplantıya dair hususlar ve Büyük Kongre üyelerini gösterir delege listesi, kongre toplantısından en az 15 gün önce yetkili ilçe seçim kurulu başkanına bildirilir. Bu liste, Büyük Kongrede yoklama cetvelini teşkil eder.

MADDE 50: Büyük Kongre’nin Açılışı;

1. Büyük Kongre, Parti Genel Başkanı veya teşkilât işlerini yürüten Genel Başkan Yardımcısı yahut Genel Başkanın görevlendireceği Merkez Yönetim Kurulu üyelerinden biri tarafından usulüne uygun olarak yoklama yapıldıktan sonra yeterli çoğunluk sağlanmışsa açılır.
2. Büyük Kongrenin karar yeter sayısı hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğudur. Oylarda eşitlik hâlinde Genel Başkan’ın oyu doğrultusunda karar alınır.
3. Parti Tüzük ve Programında değişiklik yapılmasına ve partinin genel politikasını ilgilendiren konularda karar alınmasına bağlı teklifler hakkında karar verebilmek için bunların; Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu ya da Büyük Kongre üyelerinin en az yirmide biri tarafından ileri sürülmüş olması gereklidir.
4. Kanun, Parti Tüzüğü ve Parti Programı çerçevesinde, toplumu ve devleti ilgilendiren konular ile kamu faaliyetlerine ilişkin Parti politikasının oluşturulmasına dair teklifleri karara bağlamak için, bu tekliflerin hazır bulunanların en az üçte biri tarafından yapılmış olması şarttır.

MADDE 51: Kongre Divanı ve Görevleri ile Komisyonların Teşkili;

1. Büyük Kongre’de gündeme geçilmeden önce; bir başkan, iki başkan yardımcısı ve iki kâtip seçilerek kongre divanı teşkil edilir. Büyük Kongrenin divan başkanı gizli oyla seçilir. Aday tek olduğunda bu seçim açık oylamayla yapılır. Kongre divanı başkan yardımcıları ve kâtipleri açık oylamayla seçilir.
2. Kongre divanı; gündeme uygun olarak kongreyi yönetmek, müzakereleri idare etmek, toplantı düzenini sağlamak, oylamaların sayım ve dökümlerini denetlemek ve tasnif sırasında veya sonradan yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak ve kongre tutanağı hazırlayıp imzalamakla görevlidir.
3. Büyük Kongre’de divanın teşkilinden sonra, açılış konuşması için Parti Genel Başkanı’na söz verilir. Genel Başkan yoksa Genel Başkanlığa vekâlet eden üye açılış konuşmasını yapar. Daha sonra Merkez Yönetim Kurulunun faaliyet raporu Genel Başkan tarafından görevlendirilen bir üye tarafından okunur.
4. Büyük Kongre’de divan çalışmalarına yardımcı olmak üzere, konunun özelliğine ve kongrede beliren eğilime uygun olarak, divana karşı sorumlu olacak yeter sayıda komisyon kurulur.
5. Her komisyon bir başkan, bir başkan yardımcısı ve bir kâtip seçmek suretiyle komisyon divanını teşkil eder. Divan, gündemi belirleyerek incelemeleri başlatır.
6. Komisyon divanının toplantı yeter sayısı üye tam sayısının salt çoğunluğu, karar yeter sayısı ise oylamalara katılanların çoğunluğudur. Oylarda eşitlik olması durumunda divan başkanının bulunduğu tarafın görüşü kabul edilmiş sayılır.
7. Komisyon başkanı, inceleme sonuçlarını gösterir komisyon raporunu, varsa ekleri ile birlikte üyelere imzalattırdıktan sonra Büyük Kongre Divanına verir. Komisyon raporu Büyük Kongrede görüşülerek oylanır. Kabul edilirse kesinlik kazanır.

MADDE 52: Kongre Görüşmeleri;

1. Büyük Kongre görüşmeleri gündemdeki sıraya göre yapılır. Kongre gündemine ve görüşme usulüne hâkimdir. Gündemdeki sıranın değiştirilmesi veya bir konunun gündeme alınması Kongre kararına bağlıdır. Gündem üzerinde fikir birliği sağlanınca, başkan gündemin bu hâliyle kabulünü açık oylamaya sunar.
2. Görüşmeler, söz isteği sıraları tespit edilerek yürütülür. Parti Genel Başkanına, Merkez Yönetim Kurulu üyeleri ile komisyon başkanları veya sözcülerine öncelik tanınır.

MADDE 53: Seçim Hazırlıkları ve Adaylık;

1. Büyük Kongre üyelerinin isim listesi, toplantı tarihinden en az 15 gün önce Yüksek Seçim Kurulunun belirlediği ilçe seçim kurulu başkanına iki nüsha hâlinde verilir. Siyasi Partiler Kanunu’nun 21’nci maddesindeki esaslar dahilinde seçim kurulu başkanınca tasdik edilen bu listeler kongre toplantı tarihinden en az yedi gün önce Parti Genel Merkez binasına asılarak ilân edilir. İlân suresi üç gündür ve bu süre içerisinde yapılacak itirazlar, ilgili hâkim tarafından en geç iki gün içerisinde karara bağlanır. Kesinleşen ve mühürlenerek partiye iade edilen listeye hiçbir suretle itiraz edilemez.
2. Büyük Kongre tarafından yapılacak, Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu ve Merkez Disiplin Kurulu üyeliği seçimleri yargı gözetimi altında gizli oy ve açık tasnif +esasına göre aşağıdaki şekilde yapılır:
3. Büyük Kongrede genel başkanlığa ve seçim yapılacak diğer organlara adaylık başvurusu için Kongre Başkanlık Divanınca belirli bir süre tespit edilerek Kongreye duyurulur. Bu süre sonunda adaylar ilân edilirler. Aynı kişi, partinin seçim yapılacak farklı organlarına aynı anda aday olamaz.
4. Bir büyük kongre delegesi, birden çok genel başkan adayını genel başkanlık için teklif edemez. Birden fazla aday için teklifte bulunanların imzaları geçersiz sayılır. Teklife ilişkin imzalar divan başkanı veya görevlendireceği kişinin huzurunda verilir.
5. Genel başkan adayı olabilmek için; milletvekili olabilme şartlarına sahip bulunmak, aday olacağı büyük kongreden en az bir önceki olağan kongre tarihi itibariyle parti üyesi olmak ve bu sürede başka partilerin üyesi, aday adayı ya da adayı olmamış olmak, partili üyelerin görev ve sorumluluklarını düzenleyen Tüzüğün 11’inci maddesine aykırı davranmamış olmak, en az (30) otuz Genel Kurul delegesinin yazılı önerisi ile genel başkanlığa teklif edilmiş olmak gerekmektedir.
6. Parti Genel Başkanlığı için aday gösterilenlerin, oy pusulaları ayrı ayrı ve yeter sayıda çoğaltılarak Kongre Divanına teslim edilir. Merkez Yönetim Kurulu ve Merkez Disiplin Kurulu üyeliği seçimlerine aday olabilmek için Genel Kurul delegesi olmak gerekir. Delege olmayan kişilerin aday olabilmesi için parti üyesi olması ve en az 30 genel kurul delegesinin imzası ile adaylığa teklif edilmesi şarttır. Teklife ilişkin usul, divan başkanlığınca belirlenir.
7. Büyük Kongrede yapılacak seçimlerde Merkez Yönetim Kurulu ve Merkez Disiplin Kuruluna aday olanlar; her kurul için ayrı ayrı belirtilmek suretiyle aynı toplu listede gösterilebileceği gibi, her kurul için ayrı toplu listeler de düzenlenebilir. Bu şekillere uygun hazırlanmış ve farklı renklerde olabilecek toplu oy pusulaları kongre başkanlık divanınca tasnif edilerek, mühürlenmek için görevli seçim kuruluna verilir.
8. Ayrıca, her kurul için ayrı ayrı olmak üzere asıl üye ve yedek üye ayrımı ile sayı sınırlaması yapılmaksızın listeler oluşturulabilir. Bu listelere yazılan her ismin karşısına bir işaret kutusu konularak çoğaltılır ve mühürlenerek oy pusulası hâline getirilmek üzere ilçe seçim kurulu başkanına verilir.
9. Seçim yapılacak kurullara toplu listeler dışında ferdi olarak müracaat etmek suretiyle aday olanlar, divan başkanlığınca aday olunan her organ için ayrı bir liste oluşturulmak suretiyle işleme konulur. Bu listelerde isim sıralaması, her organ için ayrı ayrı kura ile belirlenen bir isim başa yazılmak ve alfabetik sıraya göre diğer isimlerin bu ismi takip etmesi şeklinde yapılır. Sıralama yapılan münferit aday listelerinin başına “Ortak Liste” şerhi düşülerek, her ismin karşısına bir işaret kutusu konulmayı müteakip, çoğaltılır ve mühürlenip oy pusulası hâline getirilmek üzere seçim kurulu başkanına verilir.
10. Kongrelerde yapılacak seçimler, ilgili seçim kurulunun gözetimi ve denetiminde yapılır. Seçim kurulu başkanı, bir başkan ile iki üyeden oluşan yeteri kadar seçim sandık kurulu oluşturur. Sandık kurulu başkanı ile bir üyesi memurlar, diğer üyesi de aday olmayan Parti üyeleri arasından seçilir. Ayrıca her sandık için aynı şekilde üçer yedek üyede belirlenir. Seçim sandık kurulu başkanının yokluğunda kurula, memur üye başkanlık eder. Seçim sandık kurulu, kanunun ve tüzüğün öngördüğü esaslara göre seçimlerin yürütülmesi ve oyların tasnifiyle görevli olup, bu görevleri seçim ve tasnif işleri bitinceye kadar aralıksız devam eder.

MADDE 54: Oyların Kullanılması ve Kongre Tutanakları;

1. Seçim kurulunca mühürlenerek kesinleştirilmiş bulunan Büyük Kongre üye listesinde isimleri yer almayanlar oy kullanamazlar. Oy vereceklere, nüfus cüzdanı veya resimli kimlik kartıyla bilgileri tespit edildikten ve listede isminin karşısına imza attırıldıktan sonra oy kullandırılır.
2. Delegeler, temsil ettikleri illerin alfabetik sırasına göre, sadece kendi oylarını kullanabilirler. Oylar, aday olunan kurulu belirtmek suretiyle toplu liste halinde kullanılmış ve aynı organ için; bir zarftan birden fazla aynı toplu liste çıkmış ise bu listelerden biri, birden fazla farklı toplu liste çıktığında ise her iki liste de geçersiz sayılır.
3. Kimin tarafından verildiğine dair işaret taşıyan zarf ve oy pusulaları geçersiz sayılır. Kongrede bulunan delegelerin tamamı oy kullandıktan ve sandık kurulunca yapılan uyarılara rağmen oy kullanacak başka delege kalmadığı anlaşıldıktan sonra, durum sandık kurullarınca bir tutanakla tespit edilerek sandıklar açılır ve oy sayımına geçilir.
4. Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
5. Seçim sonuçları, sandık seçim kurullarınca açıklanır ve bu sonuçlar tutanakla tespit edilir. Kongre tutanakları, kongre başkanlık divanınca en az üç suret düzenlenerek, kongreye ilişkin diğer belgelerle birlikte yeni seçilen Genel Başkan’a verilir.
6. Kullanılan oylar ve seçim sonuçlarına ilişkin tutanak ile kongre tutanağının birer örneği ilgili seçim kurulu başkanına teslim edilir.

MADDE 55: Mal Bildirimi;

Merkez Yönetim Kurulu üyeleri ile il başkanları seçildikleri kongreyi takip eden iki ay içerisinde, Genel Sekreterlikçe belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde Parti Genel Sekreterliğine mal bildiriminde bulunurlar.

YEDİNCİ BÖLÜM

DİSİPLİN HÜKÜMLERİ

MADDE 56: Disiplin Kurulları;

Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına, Parti Tüzüğüne, yönetmeliklere ve partinin yetkili organlarınca alınan kararlara aykırı hareket eden parti üyeleri hakkında karar vermek ve Tüzükte gösterilen diğer disiplin işlerini yürütmek üzere illerde il disiplin kurulları, Genel Merkezde Merkez Disiplin Kurulu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Parti Grubunda ise Grup Disiplin Kurulu oluşturulur.

Disiplin Kurulunun görev süresi müteakip kongreye kadar devam eder. Üyeliklerde boşalma olması hâlinde yedekler sıra ile göreve çağrılır. Merkez Disiplin Kurulu, Büyük Kongreden sonraki ilk toplantısında kendi arasından bir başkan, bir başkan vekili ve bir de sekreter seçer. İl disiplin kurulları da aynı şekilde kendilerini seçen il kongrelerinden sonra toplanıp aralarından bir başkan seçerler.

Disiplin kurulları, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile toplanır, hazır bulunanların çoğunluğu ve gizli oyla karar verir. Ancak, Partiden kesin çıkarma kararları için üye tam sayısının çoğunluğunun kararı gereklidir.

Disiplin Kurulu üyeleri; eşleri, birinci ve ikinci derece kan ve sıhri hısımları ile aynı kurulda görev alamazlar ve bunlarla ilgili toplantılarda oy kullanamazlar.

Disiplin Kuruluna sevk edilen partili kendisini sözlü veya yazılı savunabilir. Savunma için süre, savunmaya davet yazısının tebliğinden itibaren 15 gündür. Ancak, seçimlerde ve herkesin gözü önünde veya yayın yoluyla işlenen disiplin suçlarında bu süre 7 gündür. Sözlü savunma tutanakla tespit edilir. Süresi içinde savunma yapmayanlar savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.

Savunmaya çağrı, Disiplin Kurulu Başkanlığınca yazılı olarak yapılır. Bu yazıda iddia olunan suç ve varsa uygulanması istenen disiplin cezası ile takibata sebep olan fiiller açık bir şekilde belirtilir. Disiplin kurulları, işlenen fiile uygun olarak Tüzükte öngörülen cezayı verir. Disiplin organlarınca verilen cezalara ilişkin kararlar gerekçeleri ile beraber en geç 30 gün içinde ilgililere tebliğ edilir.

MADDE 57: Merkez Disiplin Kurulu;

Merkez Disiplin Kurulu, Büyük Kongre tarafından seçilen 7 asıl ve 3 yedek üyeden meydana gelir. Merkez Disiplin Kurulu; Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, Danışma Kurulu üyeleri, Merkez Disiplin Kurulu üyeleri, il yönetim kurulu başkan ve üyeleri, büyükşehir ve il belediye başkanları ile Türkiye Büyük Millet Meclisinin yasama, denetim ve diğer faaliyetleri dışındaki beyan, tavır ve davranışları bakımından partili milletvekilleri ve milletvekili olmayan partili bakanlar için birinci derece karar merciidir.

Merkez Disiplin Kurulu, il disiplin kurullarınca alınan ve kendisine itiraz yolu ile gelen kararları; incelemek, tasdik etmek, lehte ve aleyhte değiştirmek veya tamamen kaldırmak suretiyle kesin olarak sonuçlandırır.

MADDE 58: İl Disiplin Kurulu;

İl Disiplin Kurulu, il sınırları dahilinde ikamet eden ve diğer üst disiplin kurullarının görev sahasına giren partililer dışında kalan bütün partililer hakkında birinci derecede disiplin karar merciidir.

MADDE 59: Disiplin Cezaları;

Disiplin kurullarınca uygulanacak disiplin cezaları aşağıda gösterilmiştir:

_ Uyarma

_ Kınama

_ Partiden veya gruptan geçici çıkarma

_ Partiden veya gruptan kesin çıkarma

Geçici çıkarma cezası 6 aydan az, 2 yıldan fazla olamaz. Geçici çıkarma cezası almış olan parti üyeleri, ceza süresince parti üyeliğinin sağladığı haklardan yararlanamazlar.

MADDE 60: Disiplin Cezalarını Gerektiren Şartlar;

Partili üyenin kanun, Parti Tüzük ve Programına uymayan olumsuz davranışlarda bulunması hâlinde, hakkında aşağıdaki cezalar uygulanır.

1 – Uyarma Cezasını Gerektiren Durumlar:

_ Yetkili organlarca davet edildiği hâlde toplantılara katılmamak.

_ Parti içi birlik ve beraberliği zedeleyecek davranışlarda bulunmak.

_  Parti içi yazışmalarda Tüzük ve Yönetmelikte öngörülen kademelere uymamak.

_  Partinin yetkili organlarınca verilen görevleri mazeretleri olmaksızın kabul etmemek veya zamanında yerine getirmeyerek ihmal etmek.

2  – Kınama Cezası Gerektiren Durumlar:

_ Kanunlara, Parti Tüzük ve Programı ile yönetmelik hükümlerine ve partinin yetkili organları tarafından verilen kararlara söz, yazı ve sair şekillerde aleyhte davranışlarda bulunmak.

_  Parti içerisinde huzursuzluk ve geçimsizlik yaratmak.

_ Partide tutulması gereken defter ve kayıtları usulüne uygun olarak tutmamak.

_ Görevi ihmal veya savsaklamak.

3 –  Geçici Çıkarma Cezasını Gerektiren Durumlar:

_  Milletvekili, il genel meclisi, belediye başkanlığı ve belediye meclisi seçimleri için yetkili organların onayı olmaksızın adaylığını koymak.

_ Partide dayanışma ve iş birliğini bozacak, huzursuzluk yaratacak davranışlarda bulunmak.

_  Kanuni sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla Partideki görevi gereği kendisine teslim edilen eşya ve malzemeyi kaybetmek, görevden ayrılma ve ayırma hâlinde teslim etmemek veya teslim etmekten kaçınmak.

_ Partinin her kademedeki yöneticileri hakkında gerçek dışı haber yaymak, iftira, karalama ve küçük düşürücü beyan ve davranışlarda bulunmak.

_  Partinin gizli karar ve yazışmalarını her ne suretle olursa olsun açıklamak, dışarı sızdırmak.

_ Yöneticilik görevini ihmal ederek partiye zarar vermek.

4 –  Kesin Çıkarma Cezasını Gerektiren Durumlar:

_  Milletvekilliği ve mahalli idareler seçimlerinde diğer partilerin veya bağımsız adayların lehinde çalışmak ve propagandalarını yapmak, açık veya gizli olarak Parti ve adaylarının aleyhine çalışmak.

_ Siyasi Partiler Kanununca yasaklanmış konuları ihmal etmek suretiyle parti hakkında kanuni takibata yol açacak davranışlarda bulunmak.

_ Partiyi ve parti yetkililerini gerçek dışı iddia ve gerekçelerle şikâyet etmek ve parti yetkililerinin bilgisi olmadan parti adına resmi makamlarla muhatap olmak, yalan bilgi ve beyanda bulunmak, yetkisiz demeç yayımlamak, partinin yetkili organları nezdinde demokratik ve medeni ölçüler çerçevesinde halledilmesi gereken parti içi meseleleri, belli kademe ve silsile düzenini bozarak basın ve yayın organlarında açık şekilde tartışma ve polemik konusu yapmak.

_ Partiyi şahsi menfaatlerine alet etmek, Partinin birlik ve beraberliğini ciddi şekilde bozacak ve Genel Başkan, Genel Sekreter ve bunlardan sonra hiyerarşide bulunan görevlilere ve parti organlarına karşı ağır disiplinsizlik teşkil edecek veya manevi şahsiyetlerini rencide edecek ya da parti faaliyetlerini önemli surette aksatacak, partinin gelişmesine mâni olacak davranışlarda ve faaliyetlerde bulunmak veya başkalarını böyle davranış ve faaliyetlere ikna ve teşvik etmek.

_  Parti evrak ve kayıtları üzerinde tahrifat yapmak veya saklanması gerekli belgeleri ortadan kaldırmak, Kongrelerde yapılan seçimlerde oy pusulalarında tahrifatta bulunmak, sahtecilik yapmak, seçimlere hile karıştırmak ve bu gibi hareketlerin içinde bulunanlarla iş birliği yapmak, yapılmış olan seçimlerin neticeleri ile ilgili şüphe yaratabilecek, gerçek dışı sözlü veya yazılı beyanda bulunmak ya da bu şekilde basın açıklamaları yapmak.

_  Üyelik ve delege olmaktan kaynaklanan haklarını kötüye kullanmak suretiyle kasten Partiye zarar vermek, sahte evrak düzenlemek ya da bu amaçla üye ve delegeleri kışkırtmak ve yönlendirmek, usulüne uygun olmayan işlemler yapmak suretiyle, parti içinde huzuru bozmak, kaos yaratmak ve kamuoyunda partinin saygınlığına halel getirici davranışlarda bulunmak.

MADDE 61: Disiplin Tatbikatı Yapma Yetkisi;

Bir partili hakkında disiplin takibatı yapılması ve ilgili disiplin kuruluna sevk edilmesine, İl Yönetim Kurulu, Genel Başkan, Merkez Yönetim Kurulu veya Grup Yönetim Kurulu yetkilidir.

MADDE 62: İtiraz Usulü;

Disiplin Kurulunca verilen disiplin cezalarına karşı; hakkında hüküm verilen parti üyesi veya takibat yapan kurul tarafından bu Tüzükte aksine hüküm yoksa tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde itiraz edilebilir. İtirazlar en geç 15 gün içinde sonuçlandırılır. Verilecek karar kesindir.

Ayrıca, hakkında Partiden veya gruptan geçici veya kesin çıkarma cezası verilen Parti üyesi, bu cezaya karşı disiplin kuruluna sevk eden organ veya merci veya disiplin kurulunun görev veya yetkisizliği veya alınan kararların kanuna, Parti Tüzüğüne veya iç yönetmeliğe şekil veya usul bakımından aykırı bulunduğu iddiasıyla, Parti itiraz yollarını kullandıktan sonra nihai karar niteliğindeki son karara karşı 30 gün içerisinde, nihai karar veren merciin bulunduğu Asliye Hukuk Mahkemesi’ne itiraz edebilir.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ PARTİ GRUBU

MADDE 63: TBMM Parti Grubu;

Partinin, Türkiye Büyük Millet Meclisinde 20 veya daha fazla milletvekili bulunması hâlinde, Parti grubu meydana getirilir. Parti Genel Başkanı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bir yazı ile grup kurulduğu bildirilir. Parti milletvekilleri bu grubun üyeleridir. Partinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Grubunun çalışma usul ve esasları bu Tüzükte gösterilen hükümler saklı kalmak kaydıyla Grup İç Yönetmeliğinde gösterilir. Grup İç Yönetmeliği’nin, Grubun kurulduğunu bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde Grubu meydana getiren milletvekilleri tarafından hazırlanarak, Grup milletvekillerinin salt çoğunluğu ile kabul edilmesi ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmesi şarttır.

MADDE 64: Grup Başkanı, Grup Başkan Vekilleri ve Grup Yönetim Kurulu Üyeleri;

Parti Genel Başkanı aynı zamanda Türkiye Büyük Millet Meclisi Parti Grubunun da başkanıdır. Genel Başkan milletvekili değilse, meclis grubu yapacağı ilk toplantıda üyeleri arasından üye tam sayısının salt çoğunluğu ile bir Grup Başkanı seçer. İlk iki turda salt çoğunluk sağlanamadığı takdirde, üçüncü turda en fazla oyu alan seçilmiş olur.

Grup Yönetim Kurulu, başkan ve başkan vekilleri dahil en az 10 üyeden oluşur. Türkiye Büyük Millet Meclisi Parti Grubu, Grup Başkanına yardımcı olmak üzere üyeleri arasından yeteri kadar başkan vekili ile asıl ve yedek Grup Yönetim Kurulu üyelerini seçer. Grup başkan vekilleri ve grup yönetim kurulu üye sayılarını belirlemeye parti grubu yetkilidir. Grup Başkanı ile Grup Yönetim Kurulu üyeleri ve başkan vekilleri her yasama yılının başında o yasama yılı için seçilir. Üyeliklerde boşalma olması halinde, yedekler sıra ile çağrılarak kurul tamamlanır. Başkan ve başkan vekilliklerinde boşalma olması durumunda bu görevler için yeni seçim yapılır.

Genel Başkan dışında Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, partinin Türkiye Büyük Millet Meclisi Parti Grubu Yönetim, Disiplin ve Denetim kurullarının asıl ve yedek üyeliklerinde ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanında görev alamaz. Seçime ilişkin diğer usul ve esaslar Grup İç Yönetmeliği’nde gösterilir.

MADDE 65: TBMM Grup Disiplin Kurulu;

Grup Disiplin Kurulu, milletvekillerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi ve grup çalışmalarına ilişkin faaliyetlerindeki fiil ve eylemleri nedeniyle yapılacak takibatta, birinci derecede disiplin karar merci olarak görev yapmak üzere, parti grubunca kendi üyeleri arasından seçtikleri 5 asıl, 3 yedek üyeden meydana gelir. Bu kurul ayrıca yürütme işleri için bir başkan, bir başkan yardımcısı, bir de sekreter seçer.

Disiplin Kurulu, üye tam sayısının en az üçte iki çoğunluğu ile toplanır, kararlarını gizli oyla ve mevcudun çoğunluğu ile alır. Ancak, Gruptan kesin çıkarma cezaları için üye tam sayısının çoğunluğunun kararı gereklidir. Milletvekilleri hakkındaki disiplin takibatının şekli, usul ve esasları ile kovuşturmayı gerektiren haller, disiplin cezaları ve itiraz usulleri, bu Tüzük hükümleri saklı kalmak kaydıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Grup İç Yönetmeliğinde belirtilir.

Grup Genel Kurulunda seçimlere ait oylamalar ile milletvekillerini bağlayıcı nitelikteki konulara ilişkin kararların oylamaları gizli oyla yapılır.

DOKUZUNCU BÖLÜM

SEÇİMLERE KATILIM VE ADAY TESPİTİ

MADDE 66: Seçimlere Katılma;

Partinin her kademesindeki organı, her türlü seçime katılmak için, Siyasi Partiler Kanununda ve Tüzükte gösterilen şartları yerine getirmekle yükümlüdürler. Genel ve mahalli seçimlere bütün yurt sathında katılmamak kararını, ancak Merkez Yönetim Kurulu verebilir.

MADDE 67: Adayların belirlenmesi;

Milliyetçi Sol Parti milletvekili adayları ile bunların listelerdeki sıraları; Merkez adaylığı, Merkez yoklaması, Teşkilât yoklaması ve Ön seçim usulleri ile belirlenir. Usullerinden birisi, birkaçı veya tamamının bir arada veya ayrı ayrı uygulanması ve Siyasi Partiler Kanununun ilgili hükümlerine uyulması suretiyle tespit edilir. Hangi seçim çevresinde, hangi usulün tatbik edileceğine Merkez Yönetim Kurulu karar verir.

MADDE 68: Merkez Adaylığı;

Merkez adayları, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının yüzde beşini aşmamak ve ilini, seçim çevresini, aday listesindeki sırasını, ön seçim veya diğer aday yoklama usullerinin yapılma tarihinden en az on gün önce Yüksek Seçim Kuruluna bildirmek şartıyla Genel Başkan tarafından tespit edilir.

MADDE 69: Merkez Yoklaması;

Bir seçim çevresinde Parti teşkilâtı bulunmaması, tek aday olması, herhangi bir nedenle o seçim çevresinde ön seçim yapılmasının mümkün olmadığının ilçe seçim kurulu başkanlığınca bildirilmesi veya yapılan ön seçimlerin yetkili seçim kurulunca iptal edilmesi hâllerinde ve Merkez Yönetim Kurulunun lüzum gördüğü sair hâllerde, Parti adaylarının Merkez Yönetim Kurulunca tespit edilmesi, merkez yoklaması olarak ifade edilir.

Merkez yoklaması yapılacak seçim çevreleri Merkez Yönetim Kurulunca tespit edilir. Merkez Yönetim Kurulu, bütün seçim çevrelerinde merkez yoklaması kararı alabileceği gibi, lüzum gördüğü seçim çevrelerinde de merkez yoklamasına karar verebilir.

MADDE 70: Teşkilat Yoklaması;

Merkez Yönetim Kurulunun teşkilât yoklaması için karar verdiği seçim çevresinde, aday tespitine yönelik olarak yapılan yoklama usulüdür. Teşkilât yoklaması il başkanı, il yönetim kurulu asıl üyeleri, il disiplin kurulu başkanı ile o il çevresindeki ilçe başkanlarından oluşan kurul tarafından yetkili ilçe seçim kurulunun gözetiminde gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır.

Teşkilât yoklamasında oy kullanacak teşkilât yetkililerini gösterir listeler, teşkilât yoklamasının yapılacağı tarihten en az 30 gün önce ilçe seçim kurullarına yazı ile bildirilir. Kesinleşen listeler yoklama tarihinden en az 25 gün önce Parti ve ilçe seçim kurulu binaları önüne asılmak suretiyle ilân edilir.

MADDE 71: Ön Seçim;

Merkez Yönetim Kurulunca ön seçim yapılmasına karar verilen seçim çevresinde Partiye kayıtlı bütün üyelerin katılması ile seçim yapılır. Seçimlerde oy kullanabilecek partili üye listeleri, ön seçimlerden en az 30 gün önce ilçe seçim kurullarına kayıt defteriyle birlikte verilir. Kesinleşen listeler, ön seçimden 25 gün önce Parti ve ilçe seçim kurulu binaları önüne asılır.

Ön seçimde yetkili ilçe seçim kurulunun gözetiminde gizli oy açık tasnif usulü uygulanır. Genel seçimler için kabul edilen seçim çevresi, ön seçim için de esas alınır. Adayların eşit oy almaları hâlinde hangisinin bir üst sırada yer alacağına Merkez Yönetim Kurulu karar verir.

MADDE 72: Adaylığa Başvuru ve İzin

Milletvekili seçimlerinde Partiden aday olmak isteyenler süresi içinde gerekli evrakları ile birlikte yazılı olarak Parti Genel Merkezine müracaat ederler. Yapılan müracaatlar Başkanlık Divanınca, yapılacak araştırma ve inceleme sonucuna göre değerlendirilir. Başkanlık Divanı değerlendirme sonuçları Merkez Yönetim Kurulunda görüşülerek durumları uygun görülenlerin aday yoklamalarına katılmalarına izin verilir.

Aday adaylarıyla ilgili inceleme, araştırma, değerlendirme veya gerek görülmesi halinde görüşme yapmak üzere Genel Merkezde; Genel Başkan tarafından belirlenecek üyelerden oluşan komisyon kurulabilir. Komisyon raporu Başkanlık Divanı değerlendirmesinde dikkate alınır. İl ve ilçelerin yönetim kurulu başkan ve üyesi olanlardan görev yaptıkları yerden milletvekilliği ve mahalli idareler seçimlerinde herhangi bir görev için aday adayı olmak isteyenlerin, Merkez Yönetim Kurulu tarafından seçim takvimi de dikkate alınarak belirlenen tarihe kadar görevlerinden istifaları zorunludur.

MADDE 73: Adaylıkları Kabul Edilmeyecek Olanlar;

Parti yetkili kurullarınca haklarında kesin çıkarma kararı verilenler ve diğer partilerden herhangi birine adaylık başvurusunda bulunanlar ile il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyesi oldukları ve görev yaptıkları yerden aday adayı olmak istedikleri hâlde Merkez Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek olan tarihe kadar bu görevlerinden ayrılmayanların, seçimlere ilişkin olarak Partiye yaptıkları adaylık müracaatları herhangi bir incelemeye tâbi tutulmadan reddedilir.

MADDE 74: Yerel Seçimler;

Mahalli idare seçimlerinde adayların tespitinde, milletvekili aday tespiti için öngörülen usullerden biri uygulanır. Bu usullerden hangisinin uygulanacağına karar verme yetkisi Merkez Yönetim Kurulunundur.

Büyükşehir ve il belediye başkanlığına aday olmak isteyenlerin aday yoklamalarına katılabilmeleri, Merkez Yönetim Kurulunun onayına bağlıdır.

İlçe ve belde merkezleri belediye başkanlığına aday olmak isteyenlerin aday yoklamalarına katılabilmeleri, ilçe yönetim kurulunun mütalâası alınmak kaydıyla il yönetim kurulunun yetkisindedir.

Merkez Yönetim Kurulu, il yönetim kurulunun aday yoklamalarına katılmaya ilişkin kararlarını değiştirebilir. Merkez Yönetim Kurulunun bu kararı kesindir.

İl genel meclisi ve belediye meclis üyeliği için Partiye müracaat edenlerin aday adaylığı Partiye üye olsun olmasın, il yönetim kurulunun tasvibine bağlıdır. Merkez Yönetim Kurulu bu kararı değiştirebilir. Merkez Yönetim Kurulunun bu kararı kesindir.

Belediye başkanlığı ile belediye ve il genel meclisi üyeliklerine, görev yaptığı yerden aday adayı olacak il ve ilçe başkanları ve yönetim kurulu üyelerinin adaylık başvurusundan önce Merkez Yönetim Kurulunca belirlenen süre içinde görevlerinden istifa etmeleri gerekmektedir.

Belediye ve il genel meclisi üyeliklerine aday olup söz konusu meclislerin üyeliklerine seçilenlerin, seçim tarihini takip eden 15 gün içerisinde Partideki görevlerinden istifa etmeleri gerekir. İstifa etmemişlerse 15’inci günün sonunda herhangi bir işleme gerek kalmaksızın bu görevlerden istifa etmiş sayılırlar.

ONUNCU BÖLÜM

PARTİ VE HÜKÜMET İLİŞKİLERİ

MADDE 75: Hükümet Kurma ve Koalisyonlara Katılım;

Hükümet kurulmasına, koalisyonlara katılmaya ve kurulmuş hükümetlerden veya ortak olunan koalisyonlardan ayrılmaya karar verme yetkisi Merkez Yönetim Kuruluna aittir. Kurul bu yetkisini, Genel Başkana devredebilir.

Hükümette görev alacak Merkez Yönetim Kurulu üye sayısı, Bakanlar Kurulu üye sayısının yarısını geçemez. Kurulacak hükümet veya ortak olunacak koalisyonda görev alacak bakanlar Anayasanın 109’uncu maddesi çerçevesinde belirlenir. Parti grubunda ve Parti organlarında bu konuda karar alınamaz.

ONBİRİNCİ BÖLÜM

KAYITLAR, DEFTERLER VE MALİ HÜKÜMLER

MADDE 76: Kayıt ve Defterler;

Parti Genel Merkezi ile il ve ilçe teşkilâtlarında aşağıdaki defterler tutulur:

1. Üye kayıt defteri
2. Karar defteri
3. Gelen ve giden evrak defteri
4. Gelir ve gider defteri
5. Demirbaş defteri

Defterlerin kaç sayfadan ibaret olduğu ve bütün sayfaları ayrı ayrı olmak üzere, teşkilâtın bulunduğu yerdeki ilgili seçim kurulu başkanlığınca mühürlenerek tasdik edilir. Yukarıda sözü edilen defterlerin dışında, parti organlarınca fayda ve lüzum görülen başkaca defterler de tutulabilir. Söz konusu defterlere ait bilgiler ayrıca elektronik ortamda da tutulur.

MADDE 77: Mali Hükümler;

1. Partinin gelirleri, amacına aykırı olamaz. Bu gelirler;
2. Parti üyelerinden alınan ve 100 (Yüz) Lirayı geçmeyen giriş aidatı
3. Yıllık en az altmış ve en çok yüz yirmi lira arasında değişen üyelik aidatı
4. Partili milletvekillerinden alınacak milletvekili aidatı
5. Milletvekilliği, belediye başkanlığı, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği aday adaylarından alınacak ve tutarı Merkez Yönetim Kurulunca tespit edilecek özel aidat
6. Parti bayrağı, flaması, rozeti ve benzeri rumuzların satış gelirleri
7. Parti tarafından hazırlanan yazılı, görsel ve işitsel her türlü yayınlarının satış bedelleri ile üye kimlik kartları için alınan gider karşılıklarından ve parti defter, makbuz ve kâğıtlarının sağlanması karşılığında alınan paralar
8. Parti tarafından tertiplenecek her türlü sosyal ve kültürel faaliyetlerden elde edilecek gelirler
9. Parti mal varlığından elde edilecek gelirler
10. Siyasi Partiler Kanunu’na uygun olmak kaydıyla çeşitli kişi ve kuruluşların makbuz karşılığı yaptıkları bağışlar
11. Devletçe yapılacak yardımlarından oluşur.

MADDE 78: Milletvekili Aidatları;

Partiye mensup Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin ödeyeceği milletvekili aidatının tutarı ve Grup ile Genel Merkez arasında ne şekilde dağıtılacağı Parti Meclis Grubunda karara bağlanır. Ancak, bu aidatın yıllık tutarı milletvekili maaşının net bir aylığını geçemez. Türkiye Büyük Millet Meclisinde grup kurulamaması hâlinde ödenecek aidat miktarını Merkez Yönetim Kurulu tespit eder.

MADDE 79: Bağışlar;

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi ve işveren sendikaları ile bunların üst kuruluşları, dernekler, vakıflar ve kooperatifler kendi özel kanunlarına uymak şartıyla Partiye maddi yardım ve bağışta bulunabilirler. Partiye gerçek ve tüzel kişiler tarafından aynı yıl içerisinde Siyasi Partiler Kanununun 66’ıncı ve Ek 6’ncı maddesinde öngörülen miktarı geçmemek üzere ayni veya nakdi bağış yapılabilir.

MADDE 80: Gayrimenkul Alımı;

Partinin maksadına uygun gayrimenkul alım, satım, devir ve ferağına Merkez Yönetim Kurulu yetkilidir. Partinin gayesi içinde olmak şartıyla iktisap ettiği gayrimenkullerden gelir elde edilebilir.

MADDE 81: Ticari Faaliyet, Kredi ve Borç Alım Yasağı;

Parti, ticari faaliyette bulunamaz. Parti adına hiçbir surette, hiçbir yerden ve hiçbir kimseden dolaylı ve dolaysız kredi ve borç alınamaz. Ancak, ihtiyaç duyulan hâllerde Siyasi Partiler Kanunu’nun 66’ncı maddesinin 1’inci ve 3’üncü fıkralarında gösterilenler dışında kalan gerçek ve tüzel kişilerden kredi ve ipotek karşılığı mal satın alınabilir.

MADDE 82: Kredi ve Borç Verme Yasağı;

Parti adına üyelere ve diğer gerçek ya da tüzel kişilere hiçbir şekilde kredi ve borç verilemez.

MADDE 83: Gelir Makbuzları;

Partinin bütün gelirleri, parti adına elde edilir. Partinin bütün kademelerince sağlanan gelirler Merkez Yönetim Kurulunca bastırılacak makbuzlar karşılığında alınır. Parti teşkilât kademelerine gönderilecek gelir makbuzlarının kayıtları, sıra ve seri numaralarına göre Parti Genel Merkezince tutulur.

Parti teşkilât kademeleri aldıkları ve kullandıkları makbuzlar dolayısıyla mali sorumluluk taşırlar. Sağlanan gelirin miktarı, sağlandığı kişinin adı, soyadı ve adresi ile makbuzu düzenleyenin adı, soyadı ve imzası dip koçan ve kesilen kısımda yer alır.

Makbuzların asıl kısımları ile dip koçanlarında aynı sıra ve seri numarası bulunur. Makbuz dip koçanlarının saklanma süresi, Anayasa Mahkemesinin ilk incelemeye ilişkin kararının partiye bildiriliş tarihinden itibaren 5 yıldır.

MADDE 84: Giderlerin Yapılmasına Usul

Partinin giderleri amaçlarına aykırı olamaz. Partinin bütün giderleri parti tüzel kişiliği adına yapılır. Siyasi Partiler Kanununun 70’inci ve Ek 6’ncı maddesine göre belirlenen tutara kadar yapılan harcamaların makbuz veya fatura ile tevsiki mecburi değildir. Ancak, bütün harcamaların Muhasebe Yönetmeliği’nde belirlenen yetkili kurul ve makamın kararına dayanması şarttır. Şu kadar ki yetkili kurulca onaylanan bütçede ön görülmüş olmak kaydıyla bu fıkraya göre tevsiki mecbur olmayan harcamalar ile genel tarifeye bağlı giderler için ayrıca karar almaya gerek yoktur.

Giderlere ait belgelerin saklanma süresi, özel kanunlarda gösterilen daha uzun süreye ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, kesin hesaba ilişkin Anayasa Mahkemesinin ilk inceleme kararının partiye bildirme tarihinden itibaren beş yıldır.

İlçe teşkilâtının gelir, gider ve harcamaları azami beş ay içinde il yönetim kurulunca, il teşkilâtının gelir, gider ve harcamaları ise azami altı ay içinde Merkez Yönetim Kurulunca incelenir.

MADDE 85: Mali Sorumluluk;

Partinin yapacağı giderler, sözleşmeler ve girişeceği taahhütler, Parti tüzel kişiliği adına; Genel Merkezde Merkez Yönetim Kurulu, illerde il yönetim kurulu, ilçelerde ilçe yönetim kurulu veya bu kurullar tarafından yetkili kılınan kişilerce yapılır.

MADDE 86: Bütçe ve Kesin Hesap;

Partinin hesapları, bilânço esasına göre düzenlenir. Her takvim yılına ait bütçe ve kesin hesabın hazırlanması ile gelir, gider ve diğer muhasebe işlemlerine ilişkin usul ve esaslar ayrıca düzenlenecek Muhasebe Yönetmeliği’nde belirtilir.

ONİKİNCİ BÖLÜM

GEÇİCİ HÜKÜMLER

MADDE 87: Partinin Feshi;

Büyük Kongre, toplantı yeter sayısının salt çoğunluğu ile partinin feshine karar verebilir. Böyle bir kararın alınabilmesi için teklifin, üye tam sayısının üçte biri veya Merkez Yönetim Kurulunca yapılması gerekir. Fesih hâlinde partinin menkul ve gayrimenkullerinin tasfiye şekli, Büyük Kongre kararında gösterilir.

MADDE 88: Yönetmelik ve Genelge

Bu Tüzükte yer alan çeşitli konularda yönetmelik çıkarmaya Merkez Yönetim Kurulu, genelge ve benzeri talimatlar yayımlamaya Genel Başkan yetkilidir. Genel Başkan bu yetkiyi gerektiğinde Başkanlık Divanı üyelerine devredebilir.

MADDE 89: Tüzüğün Değiştirilmesi;

Büyük Kongre, Siyasi Partiler Kanunu ve Tüzük hükümlerine uymak suretiyle Parti Tüzüğünde kısmen veya tamamen değişiklik yapabilir.

MADDE 90: Uygulanacak Diğer Hükümler;

Bu Tüzükte yer almayan hususlarda Siyasi Partiler Kanunu, seçim kanunları ile genel hükümler uygulanır.